فرهنگ استراتژیک رژیم صهیونیستی



مقدمه

فرهنگ استراتژیک را رویکردی جدید در مطالعات امنیتی و سیاست خارجی توصیف می‌کنند که تأثیر عوامل فرهنگی بر رفتار استراتژیک کشورها را بررسی می‏کند. رفتار استراتژیک را نیز گونه‏ای از رفتار تعریف می‏کنند که به مسائل اساسی امنیت ملی و کاربرد قوه قهریه در مقابل دیگر کشورها یا طرف‎های غیردولتی ارتباط می‏یابد. به‌واسطه دلایل تاریخی، جغرافیایی و سیاسی، رژیم صهیونیستی ازجمله بازیگرانی در منطقه و جهان محسوب می‏شود که بیش از هر دولت یا کشور دیگری بر موضوع حفظ امنیت ملی در برابر تهدیدات تأکید می‏ورزد. فرهنگ استراتژیک رویکرد بهینه‏ای است که مؤلفه‏ها و اجزای مختلف فرهنگی، ازجمله تأثیر تجربیات تاریخی بر رفتار استراتژیک رژیم صهیونیستی را تبیین می‌نماید.

تاکنون دولت‏ها بازیگرانی خردمند و آینده‌نگر تلقی می‌شدند که درمورد هر مسئله مشخص در یک زمان معین، از سیاست و روش واحدی پیروی می‌کنند. اما در عرصه بین‌المللی، دولت‌ها در برابر یک سیاست مشخص، رفتارهای مشابهی را از خود نشان می‌دهند؛ ازهمین‌رو، مطالعات گسترده‌ای درمورد رفتار دولت‌ها و مؤلفه‌های گوناگون عملکرد آنان انجام گرفته است. فرهنگ استراتژیک ازجمله این رویکردهاست که تأثیر عوامل فرهنگی، تاریخی و جغرافیایی بر رفتار استراتژیک کشورها را مورد بررسی قرار می‏دهد. این رفتارها می‌توانند به موضوع امنیت ملی و چگونگی استفاده از قدرت قهریه ارتباط پیدا کنند. فرهنگ استراتژیک به این سبب که رویکردهای متفاوت درمورد استفاده از نیروی نظامی، شکل‌های مختلف جنگ، و چگونگی عملکرد یک بازیگر در هنگام مواجهه با بحران را دربرمی‎گیرد، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

رژیم صهیونیستی ازجمله موجودیت‌های سیاسی است که در جنگ تکوین یافته و متولد شده است و امنیت ملی مهم‏ترین اولویت آن از هنگام تأسیس در سال 1948 به‌شمار آمده است. ریشه تعدادی از تصمیمات امنیتی دولتمردان رژیم اسرائیل به هزاران سال قبل و تاریخ باستانی قوم یهود و نیز به وقایع تاریخ معاصر پیش از تشکیل دولت اسرائیل بازمی‌گردد. بنابراین، مجموعه‎ای از مؤلفه‎های دینی و فرهنگی و تجربیات دردناک تاریخی پیش از پیدایش دولت نوین اسرائیل و همچنین تجربیات پس از تشکیل این دولت در تصمیم‎های مربوط به رفتار استراتژیک رژیم صهیونیستی نقش به‏سزایی داشته‎اند. این نوشتار تلاش می‏کند که ضمن ارائه تعریفی از فرهنگ استراتژیک، مؤلفه‏های اصلی اثرگذار بر آن را مورد بررسی قرار دهد. با کمک شناخت بهتر و عمیق‏‌تر فرهنگ استراتژیک رژیم صهیونیستی می‏توان بسیاری از رفتارهای استراتژیک این رژیم، به‌خصوص در زمینه‏های نظامی و امنیتی را توصیف، تبیین و حتی پیش‏بینی کرد. این توانایی برای جمهوری اسلامی ایران که با رژیم صهیونیستی در منطقه غرب آسیا درگیر است، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.