علویان ترکیه؛ ارزیابی وضعیت اجتماعی و سیاسی



چاپ نخست: اردیبهشت ماه ۱۳۹4

شابک:

8 ـ 228 ـ ۵۲۶ ـ ۹۶۴ ـ ۹۷۸

قیمت: 10000 تومان

 
 علویان ترکیه؛ ارزیابی وضعیت اجتماعی و سیاسی
 
مؤلف: الیاس واحدی
انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران، کتاب تخصصی
کد بازیابی در کتابخانه دیجیتالی دید: 44B49A0
 
 
علویان ترکیه از گروه‌های مذهبی پرجمعیت در جمهوری ترکیه هستند که به‌سبب پیوند فرهنگی عمیق با تصوف و عرفان اسلامی و دوستی قلبی با ائمه اطهار علیهم‌السلام و نیز قرار گرفتنشان در داخل جغرافیای شیعه ـ به‌رغم تفاوت‌های زیادی که با شئونات مذهب تشیع دارند ـ ازنظر فرهنگی و سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت وافری هستند. قرارگیری این جامعه مذهبی در سرزمین ترکیه نیز به‌جهت همسایگی و اشتراکات دینی و فرهنگی گسترده با ایران بر اهمیت جامعه علویان ترکیه در نگاه هر ایرانی می‌افزاید. پیشینه علوی‌گری در آناتولی مملو از رویدادهای متعددی است که تاریخ مشترک ایران و ترکیه محسوب می‌شوند. ظهور علوی‌گری در سرزمین ترکیه از زمانی که ایران و ترکیه تحت لوای ترکان سلجوقی یک واحد سیاسی محسوب می‌شدند، آغاز شده و در دوره سلاجقه روم و عثمانی‌ها با محدودیت‌های فراوانی همراه شد و در دوره جمهوریت و تأسیس ترکیه نوین، این جامعه دوباره فرصت احیاء پیدا کرد که دوره کنونی علوی‌گری در ترکیه به‌رغم فرازونشیب‌هایی که پس از تأسیس جمهوری ترکیه پشت‌سر گذاشته شده، درواقع ادامه علوی‌گری دوره جمهوریت است. با این تفاوت که در اوضاع کنونی خودآگاهی و هویت‌خواهی علویان به یک مطالبه جدی تبدیل شده است و می‌تواند بر جریانات و معادلات سیاسی داخل ترکیه و منطقه خاورمیانه تأثیرگذار باشد. ازاین‌رو آشنایی عمیق‌تر با جامعه علویان ترکیه و شناخت ابعاد مختلف اجتماعی و سیاسی جریان علوی‌گری در این کشور ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
در بررسی ادبیات موجود در زمینه علویان ترکیه این واقعیت آشکار می‌شود که در جمهوری اسلامی ایران، علوی‌گری اغلب از منظر تاریخی و اعتقادی مورد کنکاش قرار گرفته است و ابعاد و برایند سیاسی این جریان آیینی و فرهنگی در حد ذکر روند کلی ارزیابی شده است. تلقی افکار عمومی ایران درمورد علویان ترکیه این است که اینها گروهی شیعه هم‌عقیده با شیعیان ایرانی و دارای گرایش مثبت نسبت به ایران هستند و در داخل ترکیه با تبعیض‌های متعدد مذهبی و سیاسی روبه‌رو هستند، درحالی‌که ارزیابی عملکرد تشکل‌های علوی و دیدگاه‌های نخبگان آنها نشان می‌دهد که روابط پیچیده‌ای بین گروه‌های مختلف علوی و بین علویان با جریان‌های مختلف مذهبی و سیاسی ترکیه حاکم است و به این سادگی نمی‌توان درباره وضع علویان و ماهیت علوی‌گری در ترکیه حکم صادر کرد.
آنچه در این کتاب خواهد آمد، توجهی اساسی به ابعاد سیاسی و اجتماعی علوی‌گری در ترکیه در کنار پرداختن به پیشینه تاریخی و اعتقادات علویان است. در استفاده از منابع، سعی شده است از منابع فارسی، ترکی (منابع خود علویان، منابع جامعه اهل سنت و دیدگاه‌های مستقل) و منابع غربی استفاده شود و در فصول مختلف کتاب بعد از ذکر مطالب استفاده‌شده از منابع مختلف، سعی شده است، نوعی جمع‌بندی غیرمستقیم و بسیار اجمالی از محتوای منابع مختلف ارائه شود تا خوانندگان گرامی تصویر کلی و تقریباً یکپارچه‌ای از موضوع مورد بحث به‌دست آورند.
موسسه تهران امید دارد این تلاش پژوهشی، برای علاقه‌مندان به این عرصه سودمند بوده و جامعه کارشناسی کشور با شناخت بیشتر نسبت به بازیگران مختلف و متعدد فضای سیاسی منطقه، از این آگاهی رشد‌یافته در جهت ارتقای هوشمندانه مولفه‌های امنیت ملی کشور بهره ببرد.