چشم‌انداز همکاری‌ها با اتحادیه اروپایی پس از توافق هسته‌ای وین
توافق صورت گرفته بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای گروه 1+5 در وین در تاریخ 23/4/1394 ادامه روند پویایی سیاست خارجی کشور در دولت تدبیر و امید است. روندی که با پیروزی جناب آقای دکتر روحانی در 24 خرداد ماه 1392 بدست آمد و گفتمان جدیدی در سیاست خارجی کشور برقرار گردید. توافقنامه وین می‌تواند افق‌های جدیدی را در روند همکاری‌های اتحادیه اروپایی با ایران ایجاد کند. از طرفی، اتحادیه اروپایی این توافق را در چارچوب پیشرفت در یکی از مهمترین و حساسترین پرونده‌های جامعه جهانی (هسته‌ای) می‌بیند که موفقیت سیاست خارجی مشترک اتحادیه اروپایی را نیز به بوته آزمایش گذاشت. پرونده‌ای که از همان سال 2002 اتحادیه اروپایی از طریق تروئیکای خود نقش بسیار پررنگی در آن داشته است. توافق وین رسما بایکوت مناسبات سطح بالای دیپلماتیک و همکاری‌های گسترده اقتصادی تجاری با ایران را تمام شده اعلام می‌کند. بنظر می‌رسد هم‌اکنون زمان برای تعاملات گسترده سیاسی و همکاری‌های همه‌جانبه اقتصادی تجاری بین ایران با کشورهای اروپایی فراهم آمده است.
طی ماههای گذشته ما شاهد سفرهای مکرر سیاسی، اقتصادی تجاری و پارلمانی از کشورهای اروپایی به جمهوری اسلامی ایران بودیم. تمامی این هیات‌ها منتظر نتایج مذاکرات هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 بودند. توافقنامه نهایی حاصل از این مذاکرات چشم‌انداز جدیدی در سیاست خارجی کشور بوجود خواهد آورد و می‌تواند بمنزله نقطه عطفی در روابط خارجی ایران باشد.
توافق وین همچنین رسما بایکوت سفرهای بلندپایه دیپلماتیک اروپایی به جمهوری اسلامی ایران که تقریبا از اوائل دولت نهم شروع شد و تا همین اواخر ادامه داشت را تمام شده اعلام می‌کند و ما دیگر مواجه با بایکوت دیدارهای سطح بالای سیاسی با مقامات اروپایی نخواهیم بود. همچنین در آینده می‌توانیم شاهد سفرهای مقامات عالی‌رتبه ایران و اروپایی به پایتخت‌های یکدیگر باشیم. با توجه به واقع‌گرایی حاکم در روابط بین‌الملل و اهمیت والای منافع ملی، بنظر می‌رسد کشورهای اروپایی خود را آماده از سرگیری دور جدیدی از روابط و همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران در تمامی حوزه‌ها کرده‌اند و در این راستا، چند ماه آینده که منتهی به اجرای عملی توافق هسته‌ای می‌شود ماههای بسیار مهم و سرنوشت‌سازی است و و طرفین با حساسیت زیاد منتظر روند وقایع هستند.
طی ماههای گذشته هیات‌های بزرگ اقتصادی تجاری و مقامات عالی‌رتبه بسیاری از کشورهای اروپایی راهی ایران شدند و یا بزودی به ایران سفر می‌کنند. بهرحال شرایط جدیدی ایجاد شده و سیاست خارجی کشور در بستر تغییر و تحولات جدیدی قرارگرفته است. در این راستا باید با دقت و موشکافی به ارزیابی و تجزیه و تحلیل تحرکات سیاسی کشورهای دیگر پرداخت و بهترین راهکار برای تنظیم روابط خارجی کشور را تدارک دید. با فرض اجرایی شدن نهایی توافقنامه وین با گروه 1+5 در پرونده هسته‌ای، ما شاهد دوره‌ای جدید از روابط با اتحادیه اروپایی و کشورهای عضو آن خواهیم بود که تاکنون از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران سابقه نداشته است. این وضعیت قطعا بر روی کشورهای دیگر دنیا نیز تاثیر خواهد گذاشت و علاقمندی برای گسترش همکاری‌ها با ایران را خیلی متاثر خواهد ساخت.
در یک جمع‌بندی کلی، بنظر می‌رسد باید نسبت به آینده همکاری‌ها با اتحادیه اروپایی و کشورهای عضو آن خوش‌بین بود. گرچه نشانه‌های منفی از گوشه و کنار دیده می‌شود و کشورها و گروههای زیادی تلاش می‌کنند این توافق به نتیجه نرسد، لکن با توجه با اراده‌ای که از سوی طرفین دیده می‌شود و اهمیتی که نتیجه این توافقنامه برای هر یک از طرفین دارد، بنظر می‌رسد زمینه‌های مربوط به نتیجه رسیدن این توافقنامه خیلی بیشتر از جنبه‌های منفی آن است و لذا باید منتظر تحولات مثبت آتی بود.
هم‌اکنون زمزمه‌هایی در خصوص رقابت بین کشورهای اروپایی و آمریکا شنیده می‌شود. با توجه به واقع‌گرایی حاکم در روابط بین‌الملل و اهمیت والای منافع ملی و منافع بخش خصوصی، بنظر می‌رسد در جاهایی که در برابر منافع تجاری اختلاف بوجود آید از میزان همکاری و تعامل کاسته شده و جنبه‌های رقابت افزایش می‌یابد. هم‌اکنون نه تنها بین کشورهای اروپایی بلکه بین اروپا و آمریکا و بخصوص در سطوح غیردولتی و شرکت‌های تجاری آنها بر سر حضور در بازار بزرگ ایران رقابت آغاز شده است. در این فضا منافع تجاری بیشتر از هر چیزی مطرح است. هم‌اکنون زمزمه‌هایی در خصوص مذاکره شرکت‌های بزرگ نفتی و گازی و همچنین شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا با وزارت نفت و صنایع، شرکت‌های هواپیماساز ایرباس و بوئینگ و ..... که عمدتا شرکت‌های اروپایی و آمریکایی هستند شروع شده است. طبیعی است این شرکت‌ها مایلند از هم‌اکنون قراردادهایی در حوزه نفت و گاز و خودروسازی و فروش هواپیما که زمینه‌های گسترده‌ای را دربر می‌گیرد، با ایران به امضا برسانند. حتی اخباری مبنی بر گشایش دفاتر این شرکت‌ها در تهران منتشر شده است.
اتحادیه اروپایی و کشورهای بزرگ آن و بخصوص سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس که نقش مهمی در مذاکرات هسته‌ای با ایران داشته‌اند، خود را برای شرایط جدید همکاری با ایران آماده می‌کنند و مایل هستند دوره سرد کنونی را پشت سر بگذارند. سایر کشورهای اروپایی از جمله اتریش، سوییس، هلند، بلژیک، اسپانیا، یونان .... نیز علاقمندی کاملاً موجهی برای بهبود مناسبات خود با ایران دارند.
از طرف دیگر بازار بزرگ 80 میلیونی ایران فرصت‌های اقتصادی تجاری بزرگی را برای کشورها و شرکت‌های اروپایی فراهم می‌کند که نباید آنرا از دست داد. اصولاً در شرایط دشوار اقتصادی و بیکاری مزمن در کشورهای اروپایی، فراهم آمدن شرایطی که بتواند به اقتصاد نابسامان این کشورها کمک کند بسیار مهم و در خور اهمیت است. حضور در بازار بزرگ ایران و سرمایه‌گذاری‌های چند میلیاردی می‌تواند شرایط جدیدی برای این کشورها بوجود آورده و چشم‌انداز مثبتی در مبادلات تجاری آنها ایجاد کند. حضور شرکت‌های بزرگ نفتی و اتومبیل‌سازی اروپایی در ایران طی هفته‌های اخیر در این راستاست.
از طرفی برداشته شدن برخی تحریم‌ها در کنار تعدیل شدن فشار سیاسی و روانی ناشی از آن، فرصت‌های زیادی را برای جمهوری اسلامی ایران می‌گشاید. این فرصت‌ها زمینه‌ساز تعاملات جدید در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی تجاری، منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایران است و نویدبخش مناسبات و دیپلماسی جدیدی بین ایران و کشورهای زیادی در دنیا خواهد بود. در آینده نزدیک باید شاهد موضع‌گیری جدید 28 کشور عضو اتحادیه اروپایی در بستری جدید و مبتنی بر همکاری و تعامل سازنده باشیم و این امر شرایط را برای فعالیت بیشتر و هدفدارتر دیپلماسی ایران فراهم می‌کند. بنظر می‌رسد پیروزی دیپلماسی بر زور و فشار و پیروزی گفتگو بر تحریم چشم‌اندازی است که بردی همه‌جانبه را برای همه بازیگران در صحنه به‌همراه آورده است.
طی ماههای گذشته ما شاهد سفرهای مکرر سیاسی، اقتصادی تجاری و پارلمانی از کشورهای اروپایی به جمهوری اسلامی ایران بودیم. تمامی این هیات‌ها منتظر نتایج مذاکرات هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 بودند. توافقنامه نهایی حاصل از این مذاکرات چشم‌انداز جدیدی در سیاست خارجی کشور بوجود خواهد آورد و می‌تواند بمنزله نقطه عطفی در روابط خارجی ایران باشد.
توافق وین همچنین رسما بایکوت سفرهای بلندپایه دیپلماتیک اروپایی به جمهوری اسلامی ایران که تقریبا از اوائل دولت نهم شروع شد و تا همین اواخر ادامه داشت را تمام شده اعلام می‌کند و ما دیگر مواجه با بایکوت دیدارهای سطح بالای سیاسی با مقامات اروپایی نخواهیم بود. همچنین در آینده می‌توانیم شاهد سفرهای مقامات عالی‌رتبه ایران و اروپایی به پایتخت‌های یکدیگر باشیم. با توجه به واقع‌گرایی حاکم در روابط بین‌الملل و اهمیت والای منافع ملی، بنظر می‌رسد کشورهای اروپایی خود را آماده از سرگیری دور جدیدی از روابط و همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران در تمامی حوزه‌ها کرده‌اند و در این راستا، چند ماه آینده که منتهی به اجرای عملی توافق هسته‌ای می‌شود ماههای بسیار مهم و سرنوشت‌سازی است و و طرفین با حساسیت زیاد منتظر روند وقایع هستند.
طی ماههای گذشته هیات‌های بزرگ اقتصادی تجاری و مقامات عالی‌رتبه بسیاری از کشورهای اروپایی راهی ایران شدند و یا بزودی به ایران سفر می‌کنند. بهرحال شرایط جدیدی ایجاد شده و سیاست خارجی کشور در بستر تغییر و تحولات جدیدی قرارگرفته است. در این راستا باید با دقت و موشکافی به ارزیابی و تجزیه و تحلیل تحرکات سیاسی کشورهای دیگر پرداخت و بهترین راهکار برای تنظیم روابط خارجی کشور را تدارک دید. با فرض اجرایی شدن نهایی توافقنامه وین با گروه 1+5 در پرونده هسته‌ای، ما شاهد دوره‌ای جدید از روابط با اتحادیه اروپایی و کشورهای عضو آن خواهیم بود که تاکنون از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران سابقه نداشته است. این وضعیت قطعا بر روی کشورهای دیگر دنیا نیز تاثیر خواهد گذاشت و علاقمندی برای گسترش همکاری‌ها با ایران را خیلی متاثر خواهد ساخت.
در یک جمع‌بندی کلی، بنظر می‌رسد باید نسبت به آینده همکاری‌ها با اتحادیه اروپایی و کشورهای عضو آن خوش‌بین بود. گرچه نشانه‌های منفی از گوشه و کنار دیده می‌شود و کشورها و گروههای زیادی تلاش می‌کنند این توافق به نتیجه نرسد، لکن با توجه با اراده‌ای که از سوی طرفین دیده می‌شود و اهمیتی که نتیجه این توافقنامه برای هر یک از طرفین دارد، بنظر می‌رسد زمینه‌های مربوط به نتیجه رسیدن این توافقنامه خیلی بیشتر از جنبه‌های منفی آن است و لذا باید منتظر تحولات مثبت آتی بود.
هم‌اکنون زمزمه‌هایی در خصوص رقابت بین کشورهای اروپایی و آمریکا شنیده می‌شود. با توجه به واقع‌گرایی حاکم در روابط بین‌الملل و اهمیت والای منافع ملی و منافع بخش خصوصی، بنظر می‌رسد در جاهایی که در برابر منافع تجاری اختلاف بوجود آید از میزان همکاری و تعامل کاسته شده و جنبه‌های رقابت افزایش می‌یابد. هم‌اکنون نه تنها بین کشورهای اروپایی بلکه بین اروپا و آمریکا و بخصوص در سطوح غیردولتی و شرکت‌های تجاری آنها بر سر حضور در بازار بزرگ ایران رقابت آغاز شده است. در این فضا منافع تجاری بیشتر از هر چیزی مطرح است. هم‌اکنون زمزمه‌هایی در خصوص مذاکره شرکت‌های بزرگ نفتی و گازی و همچنین شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا با وزارت نفت و صنایع، شرکت‌های هواپیماساز ایرباس و بوئینگ و ..... که عمدتا شرکت‌های اروپایی و آمریکایی هستند شروع شده است. طبیعی است این شرکت‌ها مایلند از هم‌اکنون قراردادهایی در حوزه نفت و گاز و خودروسازی و فروش هواپیما که زمینه‌های گسترده‌ای را دربر می‌گیرد، با ایران به امضا برسانند. حتی اخباری مبنی بر گشایش دفاتر این شرکت‌ها در تهران منتشر شده است.
اتحادیه اروپایی و کشورهای بزرگ آن و بخصوص سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس که نقش مهمی در مذاکرات هسته‌ای با ایران داشته‌اند، خود را برای شرایط جدید همکاری با ایران آماده می‌کنند و مایل هستند دوره سرد کنونی را پشت سر بگذارند. سایر کشورهای اروپایی از جمله اتریش، سوییس، هلند، بلژیک، اسپانیا، یونان .... نیز علاقمندی کاملاً موجهی برای بهبود مناسبات خود با ایران دارند.
از طرف دیگر بازار بزرگ 80 میلیونی ایران فرصت‌های اقتصادی تجاری بزرگی را برای کشورها و شرکت‌های اروپایی فراهم می‌کند که نباید آنرا از دست داد. اصولاً در شرایط دشوار اقتصادی و بیکاری مزمن در کشورهای اروپایی، فراهم آمدن شرایطی که بتواند به اقتصاد نابسامان این کشورها کمک کند بسیار مهم و در خور اهمیت است. حضور در بازار بزرگ ایران و سرمایه‌گذاری‌های چند میلیاردی می‌تواند شرایط جدیدی برای این کشورها بوجود آورده و چشم‌انداز مثبتی در مبادلات تجاری آنها ایجاد کند. حضور شرکت‌های بزرگ نفتی و اتومبیل‌سازی اروپایی در ایران طی هفته‌های اخیر در این راستاست.
از طرفی برداشته شدن برخی تحریم‌ها در کنار تعدیل شدن فشار سیاسی و روانی ناشی از آن، فرصت‌های زیادی را برای جمهوری اسلامی ایران می‌گشاید. این فرصت‌ها زمینه‌ساز تعاملات جدید در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی تجاری، منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایران است و نویدبخش مناسبات و دیپلماسی جدیدی بین ایران و کشورهای زیادی در دنیا خواهد بود. در آینده نزدیک باید شاهد موضع‌گیری جدید 28 کشور عضو اتحادیه اروپایی در بستری جدید و مبتنی بر همکاری و تعامل سازنده باشیم و این امر شرایط را برای فعالیت بیشتر و هدفدارتر دیپلماسی ایران فراهم می‌کند. بنظر می‌رسد پیروزی دیپلماسی بر زور و فشار و پیروزی گفتگو بر تحریم چشم‌اندازی است که بردی همه‌جانبه را برای همه بازیگران در صحنه به‌همراه آورده است.
نظر شما