تأثیر ورود جنگنده‌های Su-25 در کارزار عراق
تأثیر ورود جنگنده‌های Su-25 در کارزار عراق
یکشنبه 15 تیر 1393
تصرف برق‌آسای شهر موصل به‌دست نیروهای گروه موسوم به «دولت اسلامی عراق و شام» یا «داعش» و سپس پیشروی سریع آنها در استان‌های غربی و شمالی الانبار، نینوا، صلاح‌الدین، دیالی و نزدیک شدن آنها به بغداد، دولت و فرماندهی ارتش این کشور را در موقعیت خطیری قرار داد. با شدت گرفتن درگیری‌ها و تهدید سقوط پایتخت، نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق از ایالات متحده درخواست پشتیبانی هوایی و بمباران مواضع نیروهای بعثی ـ تکفیری را کرد، که کاخ سفید آن را نپذیرفت. دولت اوباما که میل ندارد نیروهای آمریکایی را درگیر یک منازعه جدید در عراق کند و تلویحاً رویه نوری المالکی را موجب بحرانی شدن وضعیت این کشور می‌داند، به‌جای استفاده از قدرت هوایی برتر خود علیه شبه‌نظامیان داعش، تنها به اعزام نمادین یک ناو هواپیمابر به منطقه خلیج فارس، انجام پروازهای شناسایی بر فراز عراق و استقرار شماری محدود از مشاورین نظامی و واحدهای ویژه به‌علاوه تعدادی بالگرد تهاجمی آپاچی برای حفاظت از سفارتخانه و جان دیپلمات‌های خود در بغداد بسنده کرد.
در همین حال، نیروی هوایی ارتش نوین عراق نیز که پس از پایان جنگ دوم خلیج فارس در سال ۲۰۰۳ و فروپاشی رژیم صدام حسین، با کمک آمریکایی‌ها بازسازی شده، هنوز تمامی تسلیحات و تجهیزات غربی و روسی خریداری‌شده طی سال‌های اخیر را دریافت نکرده و دارای آمادگی کامل رزمی برای انجام تمامی وظایف خود نیست. تا چند روز پیش مؤثرترین سلاح‌های نیروی هوایی عراق برای انجام حملات مؤثر علیه نیروهای بعثی ـ تکفیری عبارت بود از شماری بالگردهای تهاجمی روسی Mi-24 و شش فروند از نوع پیشرفته‌تر آن موسوم به Mi-35، تعدادی از بالگردهای حمل‌ونقل Mi-17 با قابلیت تسلیح به راکت‌انداز و تیربار و نیز شمار نامشخص از پهپادهای مسلح پریدتور ساخت آمریکا. هرچند بالگردهای Mi-24 دارای کارکرد خوبی در میادین جنگ بوده است، اما به‌طور کلی بالگردها همواره به‌دلیل سرعت کم آنها نسبت به جت‌های جنگنده بیشتر آسیب‌پذیر بوده‌اند.
همچنین عراق قراردادی را در دسامبر سال ۲۰۱۱ با آمریکا برای خرید ۳۶ فروند جنگنده F-16IQ بلوک ۵۲ به ارزش 9/1 میلیارد دلار به امضا رساند که براساس برنامه از پیش تعیین‌شده، تاکنون تنها یک فروند از آنها را در 5 ژوئن سال جاری تحویل گرفته است. با توجه به زمان نسبتاً طولانی که برای تحویل و عملیاتی شدن جنگنده‌های F-16IQ و ایجاد زیرساخت تعمیر و نگهداری آنها در نیروی هوایی عراق درنظر گرفته شده است (۲۰۱۷)، غیرممکن به‌نظر می‌رسد که ارتش این کشور بتواند در نبرد جاری علیه نیروهای بعثی ـ تکفیری از این نوع هواپیماهای پیشرفته بهره‌ای ببرد. علاوه بر این، عراق در سپتامبر ۲۰۱۱ قرارداد خرید ۲۴ تا ۳۰ بالگرد تهاجمی AH-64D/E آپاچی را با پنتاگون به امضا رساند که قرار است شش فروند از این بالگردها ظرف تابستان جاری یا پاییز آینده به عراق تحویل داده شوند. براساس گزارش‌های منتشرشده، عراقی‌ها بیش از سی فروند بالگرد تهاجمی Mi-28NE (معادل روسی بالگرد آپاچی) را نیز از روسیه خریداری کرده‌اند که تحویل آنها به‌زودی آغاز خواهد شد. با وجود این، عراقی‌ها قادر نیستند از این بالگردهای تهاجمی آمریکایی و روسی تا ما‌ه‌ها به‌دلیل در اختیار نداشتن تعداد کافی خلبانان تعلیم‌دیده استفاده کنند.
این واقعیات بدان‌معناست که ارتش عراق برای مقابله با تهاجم شبه‌نظامیان داعش در شمال و غرب این کشور به یک نوع هواپیمای جت جنگنده پشتیبانی نزدیک هوایی نیاز داشت که علاوه‌بر قابلیت حمل حجم زیادی از تسلیحات مؤثر هوا به زمین مانند بمب‌ها و موشک‌های هدایت‌شونده، می‌توانست به‌دلیل آشنایی از پیش با ویژگی‌های فنی‌اش، آن را در این لحظات خطیر به‌سرعت و به‌سادگی به‌کار گیرد. نیروی هوایی عراق در دروان حکومت صدام حسین، علاوه‌بر جنگنده‌های تهاجمی ساخت روسیه مانند سوخوی ـ ۲۲ به جنگنده جدیدتر سوخوی ـ ۲۵ موسوم به «فراگ فوت» مجهز شده بود که صرفاً برای حمله علیه واحدهای زمینی دشمن و پشتیبانی هوایی نزدیک طراحی شده بود. کارشناسان نظامی Su-25 را معادل روسی هواپیمای پشتیبانی نزدیک A-10 ساخت آمریکا توصیف می‌کردند. براساس گزارش‌های موجود، نیروی هوایی عراق تا پیش از جنگ نخست خلیج فارس (۱۹۹۱) مجهز به ۶۶ فروند سوخوی ـ ۲۵ بود، اما پس از دو جنگ ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳ اغلب آنها منهدم و یا غیرقابل استفاده شدند. علاوه بر این، منابع اطلاعاتی نظامی غربی ادعا می‌کردند که هفت فروند جنگنده Su-25 عراقی نیز در سال ۱۹۹۱ به ایران گریختند و پس از مصادره به‌وسیله ایرانی‌ها، هسته اولیه نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تشکیل دادند. هواپیماهای Su-25 نخستین بار به‌وسیله ارتش سرخ علیه مجاهدین افغان در دوران اشغال افغانستان به‌وسیله اتحاد شوروی پیشین به‌کار گرفته شدند و به گفته کارشناسان دارای عملکرد بسیار خوبی بودند.
از این‌رو بود که مقام‌های وزارت دفاع عراق پس از مخالفت اوباما با استفاده از قدرت هوایی آمریکا علیه داعش، و با نیاز مبرمی که به پشتیبانی هوایی نزدیک برای واحدهای زمینی خود احساس می‌کردند، دست به خرید عاجل دوازده فروند جنگنده دست دوم Su-25 به ارزش پانصد میلیون دلار (۳۶۸ میلیون یورو) زد. بنا به اعلام مقام‌های دفاعی روسیه روز یکشنبه 8 تیر، هفت فروند از این هواپیماها به‌صورت قطعات جدا از یکدیگر در پایگاه هوایی «المثنی» در شمال بغداد تحویل عراقی‌ها شده است. به گفته فرماندهان عراقی، کارشناسان نظامی روسی که به‌همراه هواپیماهای غول‌پیکر آنتونف ـ ۱۲۴ این جنگنده‌ها را به عراق منتقل کردند، ظرف سه تا چهار روز این هواپیماها را برای پروازهای عملیاتی آماده می‌کنند.
با توجه به آشنایی نیروی هوایی عراق با سوخوی ـ ۲۵ که سابقه آن به بیش از بیست سال پیش بازمی‌گردد، همچنین پشتیبانی فنی روسیه و این احتمال قوی که عراقی‌ها خواهند توانست شمار کافی خلبان برای پرواز با این جنگنده‌ها را در اختیار بگیرند، ارتش عراق خواهد توانست ظرف چند روز آینده پشتیبانی هوایی مناسب‌تری که به سختی بدان نیاز دارد را برای نیروی زمینی خود در نبرد با عوامل داعش فراهم آورده و با کمک آن ابتکارعمل را بر روی زمین به‌دست گیرد.
جنگنده تهاجمی سوخوی ـ ۲۵ ساخت شوروی پیشین دارای یک سرنشین، دو موتور و کاکپیتی با پوشش تیتانیوم است که خلبان را در برابر اصابت گلوله تیربارهای ضدهوایی ایمن نگه می‌دارد. برد این هواپیما ۷۵۰ کیلومتر و حداکثر ارتفاع عملیاتی آن هفت هزار متر است. این هواپیما توانایی حمل انواع تسلیحات هوا به زمین ازجمله موشک‌های هوا به زمین هدایت‌شونده روسی Kh-23، Kh-25ML، Kh-291 و بمب‌های هدایت‌شونده لیزری ۳۵۰ و ۶۷۰ کیلوگرمی و بمب‌های خوشه‌ای پانصد کیلوگرمی را دارد. جنگنده Su-25 برای حمله در ارتفاع پایین به کاروان‌های خودروهای دشمن که حرکت آنها تاکتیک غالب در حملات شبه‌نظامیان داعش به شهرهای عراق محسوب می‌شود، می‌تواند از تسلیحات مؤثر دیگر خود مانند غلاف‌های پرتاب‌کننده راکت‌های ۷۵، ۸۰، ۲۴۰ و ۳۰۰ میلیمتری و تیربار دولوله‌ای ۳۰ میلیمتری A5-17A با نواخت سه هزار گلوله در دقیقه استفاده کند.
در آخر می‌توان گفت با توجه به گزینه‌های محدود پیشروی مقام‌های دفاعی عراق، جنگنده Su-25 بهترین و سهل‌الوصول‌ترین هواپیمایی بود که آنها می‌توانستند برای استفاده در جنگ جاری به‌دست آورند. اگرچه به‌کارگیری هفت تا دوازده فروند هواپیمای جنگنده نمی‌تواند شرایط نبرد در مناطق وسیع شمال و غرب عراق را به کلی تغییر دهد، اما می‌توان انتظار داشت که ارتش عراق با کمک قابلیت‌های زیاد این جنگنده و تأثیر روانی آن خواهد توانست مانع پیشروی شبه‌نظامیان شده و آنها را به عقب براند.
در همین حال، نیروی هوایی ارتش نوین عراق نیز که پس از پایان جنگ دوم خلیج فارس در سال ۲۰۰۳ و فروپاشی رژیم صدام حسین، با کمک آمریکایی‌ها بازسازی شده، هنوز تمامی تسلیحات و تجهیزات غربی و روسی خریداری‌شده طی سال‌های اخیر را دریافت نکرده و دارای آمادگی کامل رزمی برای انجام تمامی وظایف خود نیست. تا چند روز پیش مؤثرترین سلاح‌های نیروی هوایی عراق برای انجام حملات مؤثر علیه نیروهای بعثی ـ تکفیری عبارت بود از شماری بالگردهای تهاجمی روسی Mi-24 و شش فروند از نوع پیشرفته‌تر آن موسوم به Mi-35، تعدادی از بالگردهای حمل‌ونقل Mi-17 با قابلیت تسلیح به راکت‌انداز و تیربار و نیز شمار نامشخص از پهپادهای مسلح پریدتور ساخت آمریکا. هرچند بالگردهای Mi-24 دارای کارکرد خوبی در میادین جنگ بوده است، اما به‌طور کلی بالگردها همواره به‌دلیل سرعت کم آنها نسبت به جت‌های جنگنده بیشتر آسیب‌پذیر بوده‌اند.
همچنین عراق قراردادی را در دسامبر سال ۲۰۱۱ با آمریکا برای خرید ۳۶ فروند جنگنده F-16IQ بلوک ۵۲ به ارزش 9/1 میلیارد دلار به امضا رساند که براساس برنامه از پیش تعیین‌شده، تاکنون تنها یک فروند از آنها را در 5 ژوئن سال جاری تحویل گرفته است. با توجه به زمان نسبتاً طولانی که برای تحویل و عملیاتی شدن جنگنده‌های F-16IQ و ایجاد زیرساخت تعمیر و نگهداری آنها در نیروی هوایی عراق درنظر گرفته شده است (۲۰۱۷)، غیرممکن به‌نظر می‌رسد که ارتش این کشور بتواند در نبرد جاری علیه نیروهای بعثی ـ تکفیری از این نوع هواپیماهای پیشرفته بهره‌ای ببرد. علاوه بر این، عراق در سپتامبر ۲۰۱۱ قرارداد خرید ۲۴ تا ۳۰ بالگرد تهاجمی AH-64D/E آپاچی را با پنتاگون به امضا رساند که قرار است شش فروند از این بالگردها ظرف تابستان جاری یا پاییز آینده به عراق تحویل داده شوند. براساس گزارش‌های منتشرشده، عراقی‌ها بیش از سی فروند بالگرد تهاجمی Mi-28NE (معادل روسی بالگرد آپاچی) را نیز از روسیه خریداری کرده‌اند که تحویل آنها به‌زودی آغاز خواهد شد. با وجود این، عراقی‌ها قادر نیستند از این بالگردهای تهاجمی آمریکایی و روسی تا ما‌ه‌ها به‌دلیل در اختیار نداشتن تعداد کافی خلبانان تعلیم‌دیده استفاده کنند.
این واقعیات بدان‌معناست که ارتش عراق برای مقابله با تهاجم شبه‌نظامیان داعش در شمال و غرب این کشور به یک نوع هواپیمای جت جنگنده پشتیبانی نزدیک هوایی نیاز داشت که علاوه‌بر قابلیت حمل حجم زیادی از تسلیحات مؤثر هوا به زمین مانند بمب‌ها و موشک‌های هدایت‌شونده، می‌توانست به‌دلیل آشنایی از پیش با ویژگی‌های فنی‌اش، آن را در این لحظات خطیر به‌سرعت و به‌سادگی به‌کار گیرد. نیروی هوایی عراق در دروان حکومت صدام حسین، علاوه‌بر جنگنده‌های تهاجمی ساخت روسیه مانند سوخوی ـ ۲۲ به جنگنده جدیدتر سوخوی ـ ۲۵ موسوم به «فراگ فوت» مجهز شده بود که صرفاً برای حمله علیه واحدهای زمینی دشمن و پشتیبانی هوایی نزدیک طراحی شده بود. کارشناسان نظامی Su-25 را معادل روسی هواپیمای پشتیبانی نزدیک A-10 ساخت آمریکا توصیف می‌کردند. براساس گزارش‌های موجود، نیروی هوایی عراق تا پیش از جنگ نخست خلیج فارس (۱۹۹۱) مجهز به ۶۶ فروند سوخوی ـ ۲۵ بود، اما پس از دو جنگ ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳ اغلب آنها منهدم و یا غیرقابل استفاده شدند. علاوه بر این، منابع اطلاعاتی نظامی غربی ادعا می‌کردند که هفت فروند جنگنده Su-25 عراقی نیز در سال ۱۹۹۱ به ایران گریختند و پس از مصادره به‌وسیله ایرانی‌ها، هسته اولیه نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تشکیل دادند. هواپیماهای Su-25 نخستین بار به‌وسیله ارتش سرخ علیه مجاهدین افغان در دوران اشغال افغانستان به‌وسیله اتحاد شوروی پیشین به‌کار گرفته شدند و به گفته کارشناسان دارای عملکرد بسیار خوبی بودند.
از این‌رو بود که مقام‌های وزارت دفاع عراق پس از مخالفت اوباما با استفاده از قدرت هوایی آمریکا علیه داعش، و با نیاز مبرمی که به پشتیبانی هوایی نزدیک برای واحدهای زمینی خود احساس می‌کردند، دست به خرید عاجل دوازده فروند جنگنده دست دوم Su-25 به ارزش پانصد میلیون دلار (۳۶۸ میلیون یورو) زد. بنا به اعلام مقام‌های دفاعی روسیه روز یکشنبه 8 تیر، هفت فروند از این هواپیماها به‌صورت قطعات جدا از یکدیگر در پایگاه هوایی «المثنی» در شمال بغداد تحویل عراقی‌ها شده است. به گفته فرماندهان عراقی، کارشناسان نظامی روسی که به‌همراه هواپیماهای غول‌پیکر آنتونف ـ ۱۲۴ این جنگنده‌ها را به عراق منتقل کردند، ظرف سه تا چهار روز این هواپیماها را برای پروازهای عملیاتی آماده می‌کنند.
با توجه به آشنایی نیروی هوایی عراق با سوخوی ـ ۲۵ که سابقه آن به بیش از بیست سال پیش بازمی‌گردد، همچنین پشتیبانی فنی روسیه و این احتمال قوی که عراقی‌ها خواهند توانست شمار کافی خلبان برای پرواز با این جنگنده‌ها را در اختیار بگیرند، ارتش عراق خواهد توانست ظرف چند روز آینده پشتیبانی هوایی مناسب‌تری که به سختی بدان نیاز دارد را برای نیروی زمینی خود در نبرد با عوامل داعش فراهم آورده و با کمک آن ابتکارعمل را بر روی زمین به‌دست گیرد.
جنگنده تهاجمی سوخوی ـ ۲۵ ساخت شوروی پیشین دارای یک سرنشین، دو موتور و کاکپیتی با پوشش تیتانیوم است که خلبان را در برابر اصابت گلوله تیربارهای ضدهوایی ایمن نگه می‌دارد. برد این هواپیما ۷۵۰ کیلومتر و حداکثر ارتفاع عملیاتی آن هفت هزار متر است. این هواپیما توانایی حمل انواع تسلیحات هوا به زمین ازجمله موشک‌های هوا به زمین هدایت‌شونده روسی Kh-23، Kh-25ML، Kh-291 و بمب‌های هدایت‌شونده لیزری ۳۵۰ و ۶۷۰ کیلوگرمی و بمب‌های خوشه‌ای پانصد کیلوگرمی را دارد. جنگنده Su-25 برای حمله در ارتفاع پایین به کاروان‌های خودروهای دشمن که حرکت آنها تاکتیک غالب در حملات شبه‌نظامیان داعش به شهرهای عراق محسوب می‌شود، می‌تواند از تسلیحات مؤثر دیگر خود مانند غلاف‌های پرتاب‌کننده راکت‌های ۷۵، ۸۰، ۲۴۰ و ۳۰۰ میلیمتری و تیربار دولوله‌ای ۳۰ میلیمتری A5-17A با نواخت سه هزار گلوله در دقیقه استفاده کند.
در آخر می‌توان گفت با توجه به گزینه‌های محدود پیشروی مقام‌های دفاعی عراق، جنگنده Su-25 بهترین و سهل‌الوصول‌ترین هواپیمایی بود که آنها می‌توانستند برای استفاده در جنگ جاری به‌دست آورند. اگرچه به‌کارگیری هفت تا دوازده فروند هواپیمای جنگنده نمی‌تواند شرایط نبرد در مناطق وسیع شمال و غرب عراق را به کلی تغییر دهد، اما می‌توان انتظار داشت که ارتش عراق با کمک قابلیت‌های زیاد این جنگنده و تأثیر روانی آن خواهد توانست مانع پیشروی شبه‌نظامیان شده و آنها را به عقب براند.
نظر شما