نقش منابع مالی در ثبات و گسترش داعش و جبهه النصره

کانال‌های تأمین منابع مالی جبهه النصره
منابع بودجه جبهه النصره در ابتدای تأسیس به کمک‌های مالی گروه دولت اسلامی عراق و درآمد حاصل از فروش محصولات اولیه و اساسی به شهروندان محدود می‌شد. اما با گسترش فعالیت‌های این گروه در شهرهای مختلف سوریه و انجام فعالیت‌های تروریستی از جمله بمب‌گذاری علیه نظامیان سوریه، سیل کمک‌های خارجی به این گروه سرازیر شد.
گزارش‌های منتشر شده حاکی از آن است که سلفی‌های کویت، بزرگ‌ترین حامیان مالی گروه تروریستی جبهه النصره در سوریه هستند و از طریق شبکه‌های اجتماعی، تحت پوشش «مؤسسات خیریه» به این امر مبادرت می‌کنند.
در این میان یک مبلغ کویتی به نام «سعود فایز حویله» در مسجد «صباحیه» منامه، پایتخت بحرین کمک-های مردمی جمع‌آوری می‌کرد و با همکاری افراد دیگری مانند شافی عجمی، محمد عجمی، محمد جعیدیه، عبدالرحمن عبدالخالق و برخی افراد دیگر که بارها به سوریه سفر کرده‌اند، آنها را برای شورشیان مسلح در سوریه ارسال می‌کرد.
کمک‌های مالی سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند کمک جمعیت بحرینی «الاصاله» به رهبری «عبدالحلیم مراد»، از جمله درآمدهای اصلی جبهه النصره به شمار می‌رود. عبدالحلیم مراد از طریق صفحه شخصی خود در توئیتر خواستار تداوم کمک به ملت سوریه و تجهیز مخالفان شده بود.
کشورهای عربستان سعودی و قطر از دیگر حامیان مالی جبهه النصره و تأمین‌کنندگان تسلیحاتی آنها به شمار می‌روند. جبهه النصره همچنین کمک‌هایی از ترکیه نیز به صورت عرضه گندم دریافت کرده است.
علی‌رغم وجود منابع مالی شبه دائمی جبهه النصره که از کمک‌های مردمی یا تشکل‌های جهادی سرازیر می‌شد به دلیل گستردگی اقدامات نظامی و خدماتی، این کمک‌ها جزء کوچکی از هزینه‌ها را شامل می‌شد؛ لذا جبهه النصره به صورت اساسی بر «غنائم» تکیه دارد. از همین رو جبهه النصره با همه گروه‌های معارض دیگر شرط کرده بود که در هر عملیات مشترک باید سهم او از غنائم داده شود. این مساله در مواجهه نظامی شمال سوریه توسط گروه شیخ سلیمان، لشکر فوج 46، خان طومان و... رخ داد و از همین‌رو بود که این گروه هرگز نگران ذخایر مالی خود نبود.
البته جبهه النصره میزان ثابتی از درآمد را در مناطق عملیاتی خویش از طریق کنترل فروش برخی از محصولات کلیدی مانند آرد، نان و سوخت تولید می‌کند. علاوه بر آن، جبهه النصره به ذخایر غلات در حلب دست یافت و صنایع حلب را حمایت کرد تا تُجاری که از ضربه دیدن کارشان می‌ترسیدند در مقابل حمایت مالی بتوانند آن را ادامه دهند.
سامان دادن به اقداماتی از جمله خدمات اجتماعی همانند نظارت بر مؤسسات حمل و نقل عمومی در حلب و حاشیه آن از دیگر کانال‌های تأمین منابع مالی جبهه النصره به‌شمار می‌رود.
جبهه النصره همچنین در سال‌های اول تأسیس خود بر برخی از چاه‌های نفت در منطقه شرقی سوریه مستولی شد و از آنها بهره‌برداری کرد؛ تسلط بر میدان نفتی «العمر» در دیرالزور ـ بزرگ‌ترین میدان نفتی سوریه ـ منبع مالی مهمی برای النصره به‌ شمار می‌رفت. البته منابع نفتی اگر چه کانال درآمد مهمی را برای این سازمان فراهم می‌سازد؛ اما مسئولیت‌های بزرگی را نیز در زمینه مدیریت میدان یا ورود به درگیری با سازمان‌های دیگر همچون داعش، بر عهده آن خواهد گذاشت.

نقش منابع مالی در ثبات و گسترش داعش و جبهه النصره
یکی از دلایل افزایش جایگاه گروه‌های نوسلفی حاضر در سوریه به‌ویژه داعش و جبهه النصره، حمایت آسان و دست‌یافتنی مالی از سوی دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است. امروزه گروه‌های نوسلفی حاضر در سوریه از کمک مالی دولت‌های عربستان سعودی، قطر، ترکیه و برخی کشورهای خلیج فارس بهره می‌برند. علاوه بر دولت‌های منطقه‌ای سازمان‌های غیردولتی و مؤسسات اسلامی نظیر سازمان‌های کمک‌کننده اسلامی، خانواده‌های تجار سوری و ... از حامیان مالی گروه‌های جهادی به‌شمار می‌روند.
پیرامون نقش و اهمیت منابع مالی در شکل‌گیری گروه‌های اسلامی رادیکال می‌توان به افزایش کارایی گروه‌های مسلح از طریق تجهیز تسلیحات و دیگر امکانات معیشتی، نقش منابع مالی در تشکیل ائتلاف‌ها بین گروه‌های مختلف کوچک، نقش منابع مالی در تأمین وسایل و تجهیزات برای ادامه درگیری و نقش پول در جذب نیرو اشاره کرد.
در مورد منبع مالی داعش و جبهه النصره که‌ به عنوان یک عنصر اساسی در اداره جنگ می‌تواند نقش بسیار مهمی را در چند محور داشته باشد، می‌توان به پرداخت حقوق نظامیان و هزینه‌های لجستیکی جنگ از جمله، تهیه مواد غذایی، پوشاک، مکان استراحت و همچنین هزینه‌های سنگین خرید تسلیحات نظامی که بخش بزرگی از هزینه‌های این گروه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد، اشاره کرد. 
در همین راستا می‌توان گفت که یکی از نقاط قوت داعش و جبهه النصره توان مالی و اقتصادی آنها است که با تکیه بر آن، به جذب بسیاری از جوانان بیکار و نیازمند از کشورهای مختلف اقدام کنند و به تقویت زیرساخت‌های خود بپردازند.
همان‌گونه که ذکر شد منابع مالی نقش مهمی در کارایی، ثبات و گسترش فعالیت‌های گروه‌های تروریستی ایفا می‌کند. از همین‌رو برای مقابله و تضعیف گروه‌های تروریستی در منطقه باید کانال‌های تأمین منابع مالی آنها را مسدود کرد. به تعبیر دیگر، یکی از راه‌های تضعیف و نابودی گروه‌های تروریستی منطقه از جمله داعش و جبهه النصره، قطع نمودن شریان‌های مالی این گروه‌ها است؛ امری که نیازمند هماهنگی، اتحاد و همکاری سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی است.