ارزیابی سیاسی ـ امنیتی درخواست اتحادیه‌اروپایی برای تأسیس دفتر نمایندگی در جمهوری اسلامی ایران
چکیده
جمهوری‌اسلامی‌ایران و اتحادیه‌اروپایی با تعریف اهداف و اولویت‌هایی برای خود، درصدد کسب منافع از روابط با طرف مقابل هستند؛ لکن طی4 دهه پس از پیروزی انقلاب‌اسلامی هرگز رابطه عمیق و پایداری بین آن‌ها برقرار نشده است. این موضوع به مبانی هویتی متفاوت و بعضاً متعارض و نوع تعریف طرفین از دولت، سیاست و روابط بین‌الملل بر‌می‌گردد که در حوزه‌هایی همچون حقوق‌بشر، تروریسم، صلح و امنیت بیشتر متبلور می‌شود. با عنایت به نقش و جایگاه اتحادیه‌اروپایی در نظام بین‌الملل و نیز قدرت منطقه‌ای جمهوری‌اسلامی‌ایران، این دو بازیگر هرگز نمی‌توانند نسبت به دیگری بی‌تفاوت باشند و فصل مشترک مخالفت با یکجانبه‌گرایی آمریکا و نظام تک‌قطبی، می‌تواند در تنظیم روابط دوجانبه موثر واقع شود. حضور و نقش‌آفرینی اتحادیه‌اروپایی در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که نهایتاً به توافق برجام منتهی شد، فصل جدیدی را در مناسبات فی‌مابین رقم زد؛ در چنین فضایی اتحادیه‌اروپایی درخواست برای گشایش دفتر خود در تهران را مطرح نمود، لکن با توجه به نگرانی‌های سیاسی-امنیتی، با این درخواست موافقت نشد. با وجود اتفاقاتی که در مناسبات ایران و اروپایی‌ها در دوره ترامپ و کمپین فشار حداکثری علیه ایران رقم خورد(هویدا شدن ناتوانی، عدم استقلال و بی‌عملی اروپایی‌ها)، لکن باز هم در دوره پساترامپ نیز یکی از مطالبات اتحادیه‌اروپایی از ایران ایجاد دفتر نمایندگی در تهران است.
به‌طور کلی در جمهوری‌اسلامی ایران دو دیدگاه کلان پیرامون این موضوع وجود دارد: یک دیدگاه، گشایش دفتر اتحادیه‌اروپایی در تهران را تضعیف‌کننده پروژه امنیتی‌سازی ایران و در راستای منافع‌ملی جمهوری اسلامی می‌داند، لکن دیدگاه دوم راه‌اندازی دفتر اتحادیه اروپایی در تهران را تقویت‌کننده پروژه امنیتی‌سازی جمهوری‌اسلامی و خلاف منافع‌ملی ارزیابی می‌کند. در این تحقیق مبانی استدلال‌های موافقین و مخالفین گشایش دفتر اتحادیه‌اروپایی در تهران پس از بررسی و دسته‌بندی، با روش «گروه کانونی» به بحث و تبادل‌نظر گذاشته و در مجموع چنین نتیجه‌گیری شد که گشایش دفتر اتحادیه‌اروپایی در تهران در مقطع کنونی مناسب نیست و هرگونه موافقت احتمالی در آینده نیز بدون تأمین پیش‌نیازها، رعایت ملاحظات و اجرایی شدن برخی الزامات، در راستای منافع و امنیت‌ملی جمهوری‌اسلامی ایران نخواهد بود.
نظر شما