خیزش اقتصاد چین به سمت همگرایی با تکنولوژی‌های نوین


اخیراً در یکی از شهرهای چین به نام ووهان، یک ایستگاه پلیس که با هوش مصنوعی و بدون به‌کارگیری هیچ نیروی انسانی کار می‌کند، افتتاح شده است. اگرچه این ایستگاه منحصر به امور راهنمایی و رانندگی می‌شود؛ اما دولت چین درصدد توسعه کاربرد هوش مصنوعی در بسیاری از بخش‌های دولتی با هدف رقابتی کردن شرکت‌های داخلی در سطح بین‌المللی است. براساس گزارش رسمی آکادمی اطلاعات و فناوری ارتباطات چین در سال 2016، 3/30 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور یعنی 9/18 درصد بیش از سال 2015 وابسته به اقتصاد دیجیتال بوده است. در 11 اکتبر سال گذشته، کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین دستورالعملی را برای اجرای سه طرح مهم یعنی اینترنت پلاس، توسعه هوش مصنوعی، و طرح‌های پایلوت اقتصاد دیجیتال برای سال 2018 صادر کرد. 
اینترنت پلاس برای اولین‌بار در سخنرانی لی که چیانگ، نخست‌وزیر چین معرفی شد. این واژه به کاربرد اینترنت و فناوری اطلاعات در صنایع متعارف اشاره دارد؛ برای مثال، با استفاده از اینترنت اشیا در بخش تولید، شبکه‌ای از دستگاه‌ها و سنسورها قادر به ثبت اطلاعاتی از مصرف انرژی، درجه گرما و فهرست موجودی‌ها تا ضبط و ثبت اقدامات در زنجیره توزیع، به کاهش قابل توجه خطای انسانی کمک می‌کند.
هوش مصنوعی سیستم‌هایی را شامل می‌شود که طیف وسیعی از رفتارهای هوشمند انسانی، از شناسایی چهره و صدا گرفته تا دریافت و ذخیره حجم وسیعی از اطلاعات به‌منظور انجام پیش‌بینی‌ها را دربر می‌گیرد. تا چند سال پیش، دولت چین با اولویت دادن به هوش مصنوعی، سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در این بخش صورت داده است که انتظار می‌رود در آینده از آمریکا به‌عنوان رتبه نخست جهانی در این فناوری نیز پیشی بگیرد. 
منظور از اقتصاد دیجیتال، همگرایی اینترنت با صنعت (اعم از تولید یا خدمات) است. برنامه چین برای سردمداری اقتصاد دیجیتال با تجارت الکترونیک غول‌هایی چون علی‌بابا و تنسنت آغاز شد. همچنین، نیمی از مبادلات تجارت الکترونیک در چین ازطریق دستگاه‌های موبایل و شرکت‌هایی با پلتفورم‌های شبکه‌های اجتماعی مثل وی‌چت صورت می‌گیرد. 
سال گذشته شورای دولتی چین برای افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی، خلاصه‌ای از راهنمای سرمایه‌گذاری خارجی را منتشر کرد که شامل صنایع مورد تشویق، صنایع محدودشده و صنایع ممنوع‌شده برای سرمایه‌گذاری خارجی را معرفی کرد. اگرچه همواره سرمایه‌گذاری خارجی در بخش اینترنت چین با محدودیت یا ممنوعیت همراه بوده است؛ اما فضایی که برای سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های اینترنت پلاس ایجاد شده موضوع لیست ممنوعه نیست و فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک برای سرمایه‌گذاران خارجی به‌طرز چشمگیری رشد داشته است. سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند درخواست صدور مجوز تولید محتوای اینترنتی برای تجارت الکترونیک در مناطق آزاد تجاری و شهرهایی که به‌صورت پایلوت برای اجرای این طرح‌ها معرفی شده‌اند را به وزارت صنایع و فناوری اطلاعات چین تسیلم کنند.
طبق دستورالعمل صادرشده، سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها مجاز شمرده می‌شود: یکپارچه‌سازی اطلاعات دولت، اپلیکیشن‌های کلان داده  در بخش‌های سلامت، حمل‌ونقل، آموزش، حفاظت از محیط زیست، و اطلاعات مکانی، پروژه‌های پایلوت هاب دیجیتال چین آسه‌آن، پروژه‌های همکاری دیجیتال یک کمربند یک جاده.
اگرچه درهای هوش مصنوعی و تجارت الکترونیک برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی باز است؛ اما به‌طور عمده دو چالش وجود دارد: اول) مشکلات مربوط به بررسی‌های امنیتی داخلی درمورد تکنولوژی‌های با کاربرد دوگانه (دومنظوره) یا مؤثر در امنیت شبکه؛ دوم) اشباع بازارهای چین توسط بازیگران بزرگی چون علی‌بابا، JD، و Xiamoi؛ و سوم) قانون جدید امنیت سایبری چین.
در 7 نوامبر 2016 قانون امنیت سایبری چین به‌منظور حفاظت از داده‌ها و حاکمیت فضای سایبری تصویب شد و از اول ژوئن 2017 لازم‌الاجرا شد. طبق این قانون تجارت در زمینه «زیرساخت‌های اطلاعات حساس» با دسترسی به اطلاعات شخصی، نیازمند بومی‌سازی است. اگرچه دولت به شرکت‌ها یک فرصت نوزده ماهه برای بومی‌سازی اطلاعات داده است؛ اما این اقدام به‌ویژه برای شرکت‌هایی که به پردازش اطلاعات زیادی می‌پردازند هزینه‌بر است. 
این قانون تضادهای عجیبی با حمایت دولت از رشد اقتصاد دیجیتال دارد. درحالی‌که شاهد ظهور اینترنت اشیا و اپلیکیشن‌های مختلف هوش مصنوعی هستیم، این قانون می‌تواند روی طیف وسیعی از تولید و خدمات که اطلاعات زیادی از مشتریان دارند دست بگذارد. علی‌رغم این، به‌نظر نمی‌رسد که حرکت اقتصاد دیجیتال چین کند شود. تجارت الکترونیک در سال‌های اخیر به‌شدت گسترده شده است؛ به‌طوری‌که این کشور چهل درصد بازار تجارت الکترونیک را به خود اختصاص داده است و رشد سریع سیستم‌های پرداخت موبایلی به روشی برای پرداخت هزینه مصرف‌کننده تبدیل شده است. 
 
نتیجه‌گیری
کشور چین درحال‌حاضر دارای 42 درصد از تجارت الکترونیک جهان، یک سوم از موفق‌ترین شرکت‌های فناوری در جهان، و پرداخت صورت‌حساب با تلفن همراه یازده برابر بیشتر از ایالات متحده است. 731 میلیون نفر در چین کاربر اینترنت هستند که از کاربران اتحادیه اروپا و آمریکا نیز بیشتر است. این عوامل، پیش‌بینی رشد سریع در بازار فین‌تک چین را رقم می‌زند. طبق مطالعه اخیر مک‌کینزی با عنوان: «اقتصاد دیجیتال: توانمندسازی اقتصاد برای رقابت جهانی»، همچنان ایالات متحده 9/4 برابر دیجیتالی‌تر از چین است و هنوز راه زیادی در ایجاد تغییرات در سطح دیجیتال برای این کشور در پیش است. اقتصاد دیجیتال به‌طور طبیعی طرفدار سودآوری و جهانی‌سازی است؛ اما بدون مدیریت مؤثر می‌تواند به نابرابری‌های اقتصادی و نهایتاً بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی منجر شود.