حسام‌الدین حجت‌زاده
ولیعهد عربستان در سفری ازپیش اعلام‌شده و با یک روز تأخیر، در 17 فوریه، وارد پایگاه هوایی «نور خان» شد. رسانه‌های پاکستان درحالی‌که محمد بن سلمان در مقام وزیر دفاع عربستان بارها از پاکستان بازدید کرده، سفر ولیعهد سعودی را «تاریخی» توصیف کرده‌اند؛ زیرا نخستین‌بار است که وی در مقام ولیعهد از پاکستان دیدار می‌کند. در شرایطی که دولت اسلام‌آباد برای تأمین...
انتخابات سراسری پاکستان در ژوئیه 2018 درحالی با پیروزی حزب تحریک انصاف[1] و تعیین رهبر آن (عمران خان نیازی) به مقام نخست‌وزیری به پایان رسید که به باور بسیاری از تحلیلگران، تحقق نسبی برنامه‌های عمران خان برای اصلاح و بهبود وضعیت نابسامان اقتصادی و کسری بودجه شدید این کشور، فقط با حمایت و کمک دولت‌های خارجی و نهادهای بین‌المللی امکان‌پذیر است. دراین‌راستا، نخست‌وزیر پاکستان...
جمهوری اسلامی ایران پس از آنکه در نخستین ماه‌های سرنگونی رژیم طالبان، نقش مؤثری در روی‌کار آوردن دولت موقت حامد کرزای، رئیس‌جمهور وقت افغانستان، ایفا کرد، بیشتر به حمایت سیاسی و کمک اقتصادی به دولت‌های سه‌گانه کرزای بسنده نمود و در مقوله خطیر مذاکرات صلح بین دولت کابل و گروه طالبان، نقش تهران بیشتر به حمایت لفظی از آن و شرکت در بعضی کنفرانس‌های صلح در دهه اخیر محدود بود. این...
پاکستان از بدو تأسیس در سال 1947، همواره روابط خوبی با ترکیه داشته است که بخشی از این موضوع به گرایش دو کشور به غرب و حضورشان در جمع هم‌پیمانان آمریکا بازمی‌گردد. بااین‌حال، برخی مسائل دست‌کم تا سال‌های اخیر از نقاط اختلاف آنکارا و اسلام‌آباد بودند که یکی از آنها موضع منفی ترکیه درقبال روی‌کار آمدن رژیم طالبان در افغانستان در دهه 1990 با حمایت همه‌جانبه پاکستان و تداوم این...
با اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران، اکنون چشم‌اندازهای همکاری جمهوری اسلامی با جهان به‌طور اعمّ و با کشورهای همسایه و منطقه به‌طور اخصّ، بیش‌ازپیش بحث‌برانگیز شده است. یکی از مناطق عمدتاً دارای اهمیت ژئواکونومیک برای ایران، آسیای مرکزی است. در این حوزه هرچند فقط ترکمنستان با ایران مرز مشترک دارد، اما کل آسیای مرکزی دست‌کم به دو دلیل می‌تواند در آینده جمهوری اسلامی...
اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران (برجام) توسط دونالد ترامپ در 8 مه، شاید برای بسیاری در جهان قابل پیش‌بینی بود. احتمالاً به‌همین‌علت، تحلیل‌ها و گمانه‌های مختلف بلافاصله روی خروجی سایت‌ها قرار گرفت. دراین‌میان، واکنش‌ها به تصمیم ضدبرجامی ترامپ در آسیای جنوبی جالب توجه و تا حدی با یکدیگر متفاوت بود که آن را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: الف) دولت‌ها و مقامات...
آستانه، پایتخت قزاقستان در 15 مارس 2018 (24 اسفند 1396) میزبان نخستین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی طی سیزده سال گذشته بود. به‌جز قربانقلی بردی محمدوف، رئیس‌جمهور ترکمنستان که در سفری ازپیش برنامه‌ریزی‌شده در امارات متحده عربی به‌سر می‌برد و برخی اعضای هیئت دولت ترکمنستان را به «آستانه» فرستاد، رؤسای‌جمهور قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و تاجیکستان همگی در این...
از ابتدای سال 2018، دیپلماسی منطقه‌ای ایران در آسیای جنوبی فعال‌تر از گذشته پیگیری می‌شود. شواهد آن را می‌توان در سفر تاریخی دکتر روحانی، رئیس‌جمهور به هند در ماه فوریه (بهمن 1396) و دیدار دکتر ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی از پاکستان در ماه مارس (اسفند 1396) ملاحظه کرد. دلایل این امر در دو مسئله خلاصه می‌شوند: 1. تغییرات درحال وقوع در رویکردهای سیاست خارجی قدرت‌های بزرگ و رقبای...
تهاجم موشکی 13 آوریل ائتلاف غربی متشکل از آمریکا، بریتانیا و فرانسه به خاک سوریه به بهانه نابودسازی توان تولید سلاح شیمیایی این کشور که آن سه کشور مدعی استفاده حکومت بشار اسد از آن در حمله 7 آوریل به شهر دوما در عوطه شرقی دمشق و کشتار دست‌کم هفتاد نفر بودند، واکنش‌های متفاوتی در منطقه و جهان به‌دنبال داشت. درحالی‌که برخی مانند رژیم صهیونیستی و دبیرکل ناتو از نقض تمامیت ارضی سوریه توسط...
در ماه‌های اخیر با وارد آمدن ضربات سهمگین بر پیکره داعش در غرب آسیا و تضعیف جدی آن در این منطقه که از آن به‌عنوان مرکز خلافت جعلی داعش یاد می‌شد، بحث‌های مفصلی در زمینه خروج هزاران عضو داعش از عراق و سوریه و حضور آنها در افغانستان، پاکستان و آسیای مرکزی درگرفته شده است. این مقاله تلاش دارد به بخشی از نگرانی‌ها درخصوص احتمال قدرت گرفتن افراط‌گرایان وابسته به داعش در کل پنج جمهوری آسیای...
در یک سال اخیر تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای فراهم کردن زمینه برای همگرایی میان کشورهای غرب آسیا و گسترش دامنه این همگرایی به دیگر نقاط منطقه افزایش چشمگیری داشته است. درهمین‌راستا، وزیر امور خارجه ایران طرح تشکیل «مجمع گفتگوی منطقه‌ای خلیج فارس» را فوریه 2017 در کنفرانس امنیتی مونیخ ارائه داد که ایده آن را نخستین‌بار خود دکتر ظریف در سال 2015 در مقاله‌ای که در روزنامه‌های...
سفر سه روزه دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران به هند در نوع خود یکی از مهم‌ترین و هوشمندانه‌ترین اقدامات تهران در طول پنج سال زمامدارای او به‌شمار می‌رود. نگاهی به زمان انجام این سفر و مفاد توافقات صورت‌گرفته میان هیئت ایرانی و دولت نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند تا حد زیادی مؤید این مدعاست. سفر آقای روحانی به هند زمانی صورت گرفت که جمهوری اسلامی زیر فشارهای روزافزون ازسوی...
وزیر امور خارجه ایران روز 18 دی (8 ژانویه) در آیین گشایش همایش یک‌روزه موسوم به «دومین کنفرانس امنیتی تهران» از راهبرد جدید ایران در حوزه سیاست خارجی رونمایی کرد. آقای ظریف این راهبرد را «امنیت شبکه‌ای» نامید و آن را یگانه راهکار برون‌رفت منطقه غرب آسیا از بحران موجود، شامل منازعات نظامی و تنش‌های فزاینده سیاسی ذکر کرد. البته امنیت شبکه‌ای در ادبیات سیاسی وزیر خارجه ایران...
ناراندرا مودی، نخست‌وزیر هند روز 14 ژانویه (24 دی) در فرودگاه دهلی نو از بنیامین نتانیاهو، همتای صهیونیست خود استقبال کرد. این استقبال کم‌نظیر و حضور شش روزه هیئت 130 نفره رژیم صهیونیستی در هند با هدف گفتگو در زمینه گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های امنیتی، نظامی، فناوری و کشاورزی حاکی از استمرار «ماه عسل» در روابط دو دولت است. سفر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به هند شش ماه پس از دیدار تاریخی...
روز 26 دسامبر (5 دی)، پکن میزبان نخستین اجلاس سه‌جانبه وزرای امور خارجه چین، افغانستان و پاکستان بود. در این اجلاس، وانگ یی، صلاح‌الدین ربانی و خواجه محمد آصف به توافقات زیر دست یافتند: تقویت اعتماد سیاسی متقابل ازطریق مذاکرات دوجانبه میان کابل و اسلام‌آباد با میانداری چین؛ مبارزه با تروریسم؛ همکاری‌های امنیتی؛ تأکید بر لزوم حضور طالبان پای میز مذاکره و دعوت دوباره از این...
چین قصد دارد دومین پایگاه دریایی فراملی خود را با کاربردهای نظامی در بندر جیوانی پاکستان تأسیس کند. احداث نخستین پایگاه فراملی چین در سال 2016 در کشور کوچک «جیبوتی» واقع در شاخ آفریقا و در تقاطع اقیانوس هند و دریای سرخ، با وسعت 36 هکتار آغاز شد و در ژوئیه 2017 نخستین نیروهای دریایی چین وارد این پایگاه شدند. این نیروها از سپتامبر سال گذشته میلادی مشغول مانورهای نظامی هستند. اما پس از جیبوتی،...
در سال‌های اخیر، به‌ویژه با سرعت گرفتن روند تحولات در غرب آسیا و ظهور و گسترش فعالیت‌های گروه تروریستی ـ تکفیری داعش در عراق، سوریه و یمن و سرایت آن به شمال آفریقا و افغانستان و پاکستان، نوعی چرخش آرام و حساب‌شده در سیاست روسیه درقبال غرب آسیا، آسیای مرکزی و آسیای جنوبی مشاهده می‌شود. این سه منطقه که اغلب در حوزه ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک «اوراسیا» واقع شده‌اند، به‌لحاظ سیاسی،...
شرایط سیاسی ـ امنیتی در غرب آسیا و آسیای جنوبی درحال دگرگون شدن است. بیش از دو سال قبل دولت اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، با شعار آوردن صلح به افغانستان و منطقه ازطریق یک ابتکار صلح و در چهارچوب ائتلاف چهارگانه آمریکا ـ پاکستان ـ چین ـ افغانستان روندی را آغاز کرد که به «گروه تماس چهارگانه» QCG)) شهرت یافت. بیش از یک سال بعد و در آغاز سال 2017، روسیه که از پیامدهای نشست‌های پیاپی گروه تماس...
بسته شدن مدارس موسوم به افغان ـ ترک در شهرهای مختلف افغانستان از طرف شعب اداره امنیت ملی این کشور (NDS) که درطول ماه‌های اخیر به بحث داغ محافل سیاسی ـ دیپلماتیک و کارشناسان تبدیل شده، این روزها به‌خاطر بازداشت چهار معلم یکی از این مدارس در کابل توسط مأموران امنیتی افغان بیش‌ازپیش بر سر زبان‌ها افتاده و به موازات آن، موضوع آینده حضور ترکیه به‌عنوان مدعی مالکیت این مدارس به اصطلاح خصوصی در...
روابط ج.ا.ایران و پاکستان در ماه‌های اخیر به‌نوعی نوسان همراه با بلاتکلیفی گرفتار آمده است. به‌نظر می‌رسد این شرایط را دو دلیل عمده رقم زده‌اند: اول، سیاست‌های جانبدارانه اسلام‌آباد از رفتارهای تهاجمی عربستان سعودی برضد ایران و همزمان تلاش پاکستان برای نزدیک نشان دادن مواضع خود به ایران در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی؛ دوم، نبودِ یک راهبرد جامع و شفاف درقبال پاکستان در دستگاه...
New Posts
