نقش سازمان‌هاي اطلاعاتي در سياست خارجي مصر
كشور مصر با توجه به پيشگامي آن در استقلال، ناسيوناليسم عربي، مبارزه با رژيم صهيونيستي، صلح با رژيم صهيونيستي، ضديت با غرب و دوستي با غرب، جايگاه قابل‌توجهي در ميان كشورهاي عربي و نيز در شمال آفريقا دارد. هم‌مرزي اين كشور با رژيم صهيونيستي و نزديكي كنوني آن به آمريكا و عربستان، سه متغيري هستند كه براي جمهوري اسلامي ايران، در عرصه خارجيِ منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي اهميت فراواني دارند. اين متغيرهاي بيروني (منطقه‌اي و بين‌المللي) در كنار متغيرهاي دروني، سازنده بخشي از عوامل مؤثر بر سياست‌گذاري خارجي مصر هستند. يكي از متغيرهاي دروني مهم و اثرگذار بر سياست‌سازي و سياست‌گذاري خارجي مصر، نقش سازمان‌هاي اطلاعاتي و امنيتي اين كشور است.
به‌طور كلي، در كشورهاي عربي منطقه غرب آسيا، ازجمله مصر، نه‌تنها دستگاه‌هاي اطلاعاتي و امنيتي براي ثبات اين كشورها محوريت دارند، بلكه نقش اين سازمان‌ها در فرايند سياست‌گذاري خارجي آنها نيز حائز اهميت است. سياست خارجي، به‌عنوان تصميم يا تصميم‌هايي است كه در طي فرايند سياست‌گذاري خارجي يك كشور حاصل مي‌شود. بنابراين، فهم اين فرايند به‌منظور شناخت سياست خارجي مصر حائز اهميت است.
علي‌رغم آنكه درخصوص تأثير عوامل خارجي بر شكل‌دهي به سياست خارجي مصر، ادبيات زيادي موجود است، درمورد نقش سازمان‌هاي اطلاعاتي ـ امنيتي در فرايند سياست‌گذاري خارجي در كشورهاي عربي، ادبيات، بسيار اندك، به‌خصوص پراكنده و غيرسازمان‌يافته نوشته شده است. «درحالي‌كه درمورد آژانس‌هاي اطلاعاتي ايالات متحده، انگلستان، روسيه، فرانسه، رژيم صهيونيستي، چين و آلمان ادبياتي بسيار بيشتر از سرويس‌هاي عربي موجود است». بنابراين، انجام پژوهش‌هايي دراين‌خصوص، براي پر كردن خلأ ادبياتي موجود و كمك به تصميم‌گيرندگان حوزه سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران درباره شناخت بهتر فرايند سياست‌گذاري كشورهاي عربي، يك اهميت و ضرورت است.
بر اساس اين ضرورت، نگارنده در اين نوشتار به‌دنبال پاسخ به اين پرسش است كه سازمان‌هاي اطلاعاتي ـ امنيتي مصر چه تأثيري بر فرايند سياست‌گذاري خارجي اين كشور دارند. فرضيه مطرح براي اين پرسش عبارت از اين است كه «به‌نظر مي‌رسد سازمان‌هاي اطلاعاتي ـ امنيتي مصر ازطريق جمع‌آوري داده، پردازش و تحليل آنها و ارائه محصولات خود به مقامات تصميم‌گير، بر فرايند مسئله‌يابي، پردازش موضوع در درون سيستم، كمك به تصميم‌سازي، اجرا و نظارت بر اجراي تصميم اخذشده و درنهايت، انتقال بازخورد به درون سيستم سياست‌گذاري خارجي اين كشور نقش ايفا مي‌كنند».
التعليقات