پيامدهاي تجاوز اسراييل به خاك سوريه
پيامدهاي تجاوز اسراييل به خاك سوريه
چهارشنبه 18 ارديبهشت 1392
بي‌ترديد ورود رسمي رژيم صهيونيستي به جنگ سوريه پيامدهاي مختلفي درپي خواهد داشت. اين رژيم از آغاز بحران داخلي سوريه به‌ظاهر استراتژي بي‌طرفي را اتخاذ كرده بود و تلاش مي‌كرد از سرايت بحران به داخل سرزمين‌هاي اشغالي به‌نوعي جلوگيري كند؛ ولي با مسلم شدن پايداري حكومت بشار اسد در برابر جبهه گسترده مخالفان داخلي و خارجي آشكارا با حملات هوايي و در تداوم همكاري‌هاي اطلاعاتي با محور عربي ضدسوري (عربستان، قطر، و غيره) تلاش‌هاي خويش را براي برهم زدن توازن منطقه‌اي قوا به نفع خود دوچندان نموده است. اگر خبر حمله به كاروان موشكي در خاك سوريه صحت داشته باشد، اين امر نشان مي‌دهد كه تل‌آويو درصدد تضعيف هرچه بيشتر محور مقاومت و ايفاي نقش فعال در مناقشه سوريه است.
از شروع بحران سوريه سه سال مي‌گذرد. ترس سران رژيم صهيونيستي از قدرت‌يابي گروه‌هاي سلفي وابسته به القاعده باعث شده بود كه اين رژيم با هماهنگي آمريكا سياست دوگانه‌اي را درمورد تحولات سوريه در پيش بگيرد. براساس اين سياست، تضعيف طرفين درگير و جلوگيري از پيروزي قاطع يكي بر ديگري همزمان پيگيري مي‌شد. در اين مناقشه پيچيده، سياست‌هاي غرب و محور ضدسوري و اسرائيل در تقابل با استراتژي منطقه‌اي ايران، چين و روسيه قرار گرفته‌اند و بنابراين، ورود رسمي رژيم صهيونيستي به بحران سوريه، واكنش ايران و حزب‌الله و حتي روسيه را درپي خواهد داشت.
قبل از تهاجم اين رژيم به خاك سوريه در تحولات ميداني اين كشور اتفاقاتي رخ داد و به‌نوعي زمينه براي مداخله نظامي غرب در سوريه هموارتر شد. اتهام استفاده نيروهاي دولتي از سلاح‌هاي شيمايي عليه معارضان سوري و عدم صدور مجوز براي هيئت مستقل سازمان ملل متحد جهت ارزيابي صحت و سقم مسئله بر آشفتگي‌هاي موجود دامن زد. در حالي‌كه راه‌حل سياسي براي برون‌رفت از بحران به‌دليل تضاد منافع كنشگران داخلي و خارجي با بن‌بست جدي روبه‌رو شده است و احتمال استعفاي اخضر ابراهيمي، نماينده دبيركل سازمان ملل متحد از مأموريت خود بيشتر شده است، در چنين شرايطي، تل‌آويو در راستاي ضربه زدن به موقعيت برتر حزب‌الله لبنان در منطقه ضمن تبليغات گسترده رسانه‌اي مبني‌بر حضور نظامي آن در سوريه و كمك به نيروهاي دولتي به ظن خويش تلاش كرده است كه از انتقال ادعايي هرگونه سلاح از خاك سوريه به جنوب لبنان جلوگيري نمايد.
دخالت اخير اين رژيم گرچه از طريق حمله محدود هوايي به مناطقي از سوريه انجام گرفته است، تكرار آن با واكنش جدي ايران و حزب‌الله لبنان روبه‌رو خواهدشد. ايران مرزهاي لبنان و سوريه را خط‌مقدم منطقه نفوذ طبيعي خود مي‌داند و اجازه نخواهد داد پل ارتباطي مقاومت در منطقه بشكند. گرچه ايران در كنار روسيه و چين همچنان بر حل و فصل بحران از طريق گفتگو و راه‌حل ديپلماتيك پافشاري مي‌كند، مداخله نظامي دشمن قسم‌خورده خويش (اسرائيل) را در مسائل سوريه تحمل نخواهد كرد.
از ديگر سو، روسيه متأثر از تجربه تلخ خود از بحران ليبي نمي‌خواهد بازيگر منفعلي در عرصه جهاني قلمداد گردد. مقامات كاخ كرملين رويكرد اخير غرب و اسرائيل را درمورد سوريه فاجعه‌بار و نتيجه آن را گسترش بحران به ساير كشورها مي‌دانند. از نظر روس‌ها، شرايط كنوني نيازمند اقدام مشترك طرفين درگير در بحران سوريه است و هرگونه اقدام يك‌جانبه غرب به پيچيده شدن بحران منجر خواهد شد. به‌نظر مي‌رسد روسيه در كنار چين در عرصه جهاني با ابزار و سازوكارهاي مختلف مي‌خواهد در قبال سياست‌هاي آمريكا و متحدان منطقه‌اي آن ايستادگي نمايد.
در هر صورت، رژيم صهيونيستي به‌رغم به‌كارگيري ابزار و تسليحات پيشرفته جنگي در جنگ با حزب‌الله لبنان در سال 2006 براي نخستين‌بار طعم شكست را چشيد و اين نيروي چريكي توانست طلسم شكست‌ناپذيري اسرائيل را در منطقه باطل سازد، به‌طوري‌كه پس از اين نبرد تاريخي به متغير مستقلي در لبنان و منطقه بدل شد. به‌نظر مي‌رسد رژيم صهيونيستي در دو جبهه رسانه‌اي و نظامي درصدد انتقام‌گيري و جبران شكست تاريخي خويش است؛ از اين‌رو، در تبليغات رسانه‌اي گسترده تلاش مي‌كند كه ايران و حزب‌الله را عامل تداوم درگيري‌ها در سوريه قلمداد كند. از ديگر سو، تهاجم اخير در راستاي پشتيباني قاطع از نيروهاي معارض سوري به‌ويژه جبهه تكفيري النصره صورت مي‌گيرد.
با توجه به سياست‌هاي دوپهلوي آمريكا در اعزام نيروهاي نظامي و ترس جدي اوباما از گشودن جبهه جديد در منطقه به‌رغم فشارهاي گروه‌هاي افراطي كاخ سفيد براي مداخله به‌نظر مي‌رسد با هماهنگي گروه امنيتي كاخ سفيد، سران رژيم صهيونيستي مجوز لازم را براي حمله هوايي به مراكز نظامي سوريه دريافت كرده‌اند و حملات اخير نيز دقيقاً با اطلاع برخي از سناتورهاي حامي صهيونيست‌ها در سناي آمريكا صورت گرفته است. نكته اصلي اين است كه معارضان سوري اعم از اخواني‌هاي ميانه‌رو و سلفي‌هاي تندرو منكر هرگونه حمايت از جانب رژيم صهيونيستي بودند، حال آنكه دخالت نظامي اين رژيم در سوريه خط بطلاني بر اين ادعاست. گفتني است كه در حال‌حاضر نيز اسرائيل اقدامات هدفمندي را براي آغاز جنگ قومي و فرقه‌اي بين مسلمانان در منطقه انجام مي‌دهد.
بنابراين، بحران سوريه نقطه عطفي در ستيز مذهبي بين سني‌ها و شيعيان خواهد بود. در اين راستا، هتك حرمت اماكن مقدس شيعيان در دستوركار گروه‌هاي فرقه‌گراي وهابي قرار گرفته است و اين امر مي‌تواند آتش اين فتنه را شعله‌ورتر سازد. در هر صورت، برخلاف تصور محور ضدسوري غربي و عربي و اسرائيل حتي سقوط رژيم بشار اسد به تنش‌هاي موجود پايان نخواهد داد و ممكن است در صورت وقوع چنين سناريويي، منطقه با جنگ تمام‌عيار ديگري مواجه گردد. اقدامات اخير غرب و اسرائيل در كنار تلاش‌هاي همه‌جانبه عربستان و قطر براي برهم زدن توازن قوا به نفع تل‌آويو در منطقه مي‌تواند پيام جنگ بلندمدتي را عليه ايران و حتي روسيه و چين به همراه داشته باشد. به‌ظاهر، ايران، روسيه، و چين با چنين نگرشي سياست‌هاي جديدشان را تنظيم و خود را آماده رويارويي با غرب و متحدان منطقه‌اي‌اش مي‌كنند.
نكته آخر اينكه، با گسترش گرداب سوريه و شايد بالكانيزه شدن احتمالي آن در آينده، اسرائيل و حاميان جهاني‌اش برنده نهايي نخواهند بود؛ زيرا هنوز پرونده افغانستان و عراق بسته نشده است و كابوس تكرار آن در سوريه اوباما را آزار مي‌دهد. آنچه مشخص است، به‌رغم تجهيز معارضان سوري به سلاح‌هاي پيشرفته و مجوز قتل‌عام بيشتر مردم، امكان سرنگوني بشار اسد حداقل در كوتاه‌مدت دور از ذهن است؛ زيرا سوريه، ليبي و يمن نيست.
بنابرين، ادامه ماجراجويي نظامي ارتش صهيونيستي در سوريه و منطقه، شرايط را براي رويارويي جدي موافقان و مخالفان جهاني و منطقه‌اي دولت سوريه فراهم خواهد ساخت. از آنجا كه آمريكا براي ادامه سياست ضدايراني خود در شوراي امنيت عليه ايران به همكاري نزديك مسكو و پكن نياز دارد، اوباما نمي‌خواهد اين شرايط به نفع ايران تغيير يابد. بنابراين، به‌نظرمي‌رسد با رايزني مقامات آمريكايي با همتايان روس خود از شدت تنش‌ها كاسته شود، اما مسلم است كه كنترل بحران سوريه دشوارتر از گذشته شده است.
التعليقات