حمله از بالاي افق ؛ استراتژي نظامي پسا خروج امريكا از افغانستان

از زماني كه امريكايي در سال 2021، روند خروج سربازان خود را از افغانستان آغاز كردند، مقامات اين كشور به شمول جوبايدن، ريس‌جمهور امريكا، تاكيد كرده است كه امريكا با وجود خروج نيروهايش از افغانستان، به مبارزه اش عليه تروريسم در افغانستان بدون حضور سربازانش در قلمرو كشور ادامه ميدهد. حمله از بالاي افق (Over-the-Horizon)، استراتژي بوده، كه جوبايدن هنگام خروج از افغانستان، آنرا براي مبارزه با تروريسم در افغانستان اعلام كرد.

بر اساس اين استراتژي، ايالات‌متحده بدون آنكه سربازي در افغانستان داشته باشد، فعاليت‌هاي تروريستي سازمان هاي تروريستي نظير القاعده و داعش را در افغانستان تحت نظارت خواهند گرفت، با وسايل پيش‌رفته و عمليات پيچيده استخباراتي اهداف تروريستي را شناسايي و از مناطق خارج از افغانستان آن‌ها را مورد حمله قرار خواهند داد. هنوز نيروهاي امريكايي كلاً خاك افغانستان را ترك نكرده بودند كه پهپادهاي امريكايي مواضع داعش را به تاريخ 27اوت 2021، در ولايت جلال آباد افغانستان مورد حمله قرار داد.

اين حمله را كه نظاميان امريكا آن‌را در تلافي به حمله انتحاري يك روز قبل گروه داعش بر فرودگاه كابل انجام دادند، آغاز استراتژي از بالاي افق امريكا در افغانستان بود. موفقيت اين حمله خوش‌بيني ها نسبت به اين استراتژي را براي مقامات امريكايي كه هم از جنگ طولاني در افغانستان خسته بودند و هم نسبت به تهديدات تروريستي هراس داشتند، بالا برد. در ادامه استراتژي حمله از بالاي افق، به تاريخ 29 اوت، پهپاد امريكايي خانه اي را در خيرخانه كابل هدف قرار داد.

اين حمله همانند حمله جلال آباد در نابودي هدف مورد نظر موفق بود. اما هيچ داعشي در آن كشته نشد، بلكه ده عضو يك خانواده غيرنظامي، به شمول هفت كودك، در آن جان باختند. حمله 19اوت، خوشبيني ها دو روز قبل امريكايي‌ها را به ياس تبديل كرد. و نسبت به كاميابي استراتژي حمله از بالاي افق ترديد خلق كرد. و اين گمانه را به وجود آورد كه امريكا بدون حضور در افغانستان، نمي‌تواند به گونه موثر با تهديدات تروريستي در افغانستان مقابله كند. و امكان تكرار اشتباه 29 اوت خيلي بالا مي‌باشد.

حمله ناكام 29اوت، نشان داد كه براي موفقيت استراتژي حمله از بالاي افق، امريكا مي‌بايد يكي از كشورهاي همسايه افغانستان را در كنار داشته باشد، و نيز در داخل افغانستان همكاراني براي خود جلب كند. مقامات امريكايي از همان روزهاي نخست، ديدارهاي با مقامات پاكستان، تاجيكستان و اوزبيكستان براي جلب همكاري يكي از اين سه كشور انجام داده اند. اما تا اكنون موفق نشده كه موافقت يكي از سه كشور متذكره را به گونه رسمي بدست بياورند.

 باوجود عدم موافقت رسمي همسايه‌هاي افغانستان با امريكا، پهپادهاي امريكايي با عبور از فضاي يكي از كشورهاي همسايه افغانستان، تا اكنون چندين حملات را در افغانستان انجام داده اند. حملاتي كه نشان ميدهد كه حداقل يكي از هم‌سايه‌هاي افغانستان، به احتمال زياد يكي از سه كشور متذكره، به گونه غيررسمي با امريكا وارد همكاري شده و فضاي خود را در اختيار امريكا قرار داده اند.

به تاريخ 31 جولاي 2022، حدود نزديك به يك سال پس از حادثه 29اوت، پهپادهاي وابسته به سازمان سيا امريكا، حمله اي را در شيرپور، چندكيلومتر كاخ ارگ، وزارت دفاع و رياست استخبارات طالبان، انجام داد، كه در نتيجه آن صرفاً ايمن الظواهري، رهبر شماره يك، سازمان القاعده به قتل رسيد. قتل ايمن الظواهري، با واكنش تند اما صرفاً لفظي امريكايي‌ها مواجه گرديد. چنان‌چه وزيرخارجه امريكا، كشته شدن ظواهري در قلب شهر كابل را نشاني از عدم پابندي طالبان به موافقت‌نامه صلح دوحه خواند و طالبان را متهم به ناتواني در انجام تعهدات شان كرد.

طالبان نيز، با محكوم نمودن اين حمله، اين حمله را نقض موافقت‌نامه دوحه خواندند. واكنش امريكايي‌ها در برابر قتل ايمن الظواهري از حمله لفظي فراتر نرفت، اما آن‌چه را كه اين حمله برملا كرد هم‌كاري كل و يا بخش‌هاي از طالبان در ارايه اطلاعات مربوط به محل بودوباش ظواهري از سوي طالبان به امريكا بود. دقت و موفقيت اين حمله نشان داد كه امريكا قادر شده است همكاري كل و يا بخشي از طالبان را در مبارزه با تروريسم جلب كند.

بامداد روز شنبه هفتم اكتوبر سال جاري، شبكه سي ان ان در يك گزارش افشاء كه مقامات بلندپايه امريكايي شامل ديود كوهان، معاون سازمان اطلاعات مركز آمريكا (سيا)، و عاليترين مقام وزارت خارجه اين كشور كه در امور افغانستان دخيل مي‌باشد، با مقامات طالبان كه در آن ريس استخبارات طالبان نيز شركت دارد، مولاقات كرده اند.

 اين اولين ديدار رسمي مقامات امريكايي با مقامات طالبان پس از كشته شدن ايمن الظواهري، رهبر شماره يك سازمان القاعده، در منطقه شيرپور كابل بوده است. شبكه سي ان ان در ادامه نوشته است كه حضور كوهان و وثيق، ريس استخبارات طالبان به معناي تاكيد دو كشور بر مبارزه با تروريسم مي‌باشد.

بنابراين، مي‌توان نتيجه گرفت كه هرچند امريكايي‌ها و طالبان وجود هر نوع همكاري در زمينه مبارزه با تروريسم ميان هم را انكار مي‌كنند، اما به صورت غيررسمي كل يا بخش‌هاي از طالبان با امريكايي‌ها در زمينه مبارزه با تروريسم به موافقت رسيده اند. و مبارزه با تروريسم، تنها موردي است طالبان و امريكايي‌ها را مي‌تواند به هم نزديك كند.