فرصت ديپلماتيك كره‌‌جنوبي در مذاكرات هسته‌‌اي

سفر نماينده كره‌‌جنوبي به وين و ديدارهاي او با انريكه مورا، راب‌‌ مالي و اعضاي پيمان برجام ازجمله چين يا ديگر بازيگران، در مقطع حساس كنوني مي‌تواند سرمايه‌‌گذاري ديپلماتيك مهمي براي اين كشور در روابط بين‌المللي آن محسوب شود و پيامدهايي مثبت در راستاي كسب پرستيژ بين‌المللي كره داشته باشد. نقش سازنده سئول در مذاكرات هسته‌‌اي و خروج از بن‌‌بست فعلي، در ارتقاي روابط ايران و كره‌‌جنوبي نيز موثر خواهد بود. به‌‌نظر مي‌‌رسد كره‌‌جنوبي برد مهمي را نيز در حوزه روابط اقتصادي با ايران و حضور بيشتر در بازارهاي ايراني و همكاري‌‌هاي حوزه تحقيقات و توسعه تجربه خواهد كرد و با اين وساطت داوطلبانه، درمقايسه ‌‌با ديگر بازيگران حتي اروپا موفق خواهد شد در آينده فضاي بيشتري را در حوزه تجارت از تهران بگيرد.

بهانه حضور نماينده كره‌‌جنوبي در وين روابط مالي با ايران بود و ازاين‌‌جهت كه هدف دولت سيزدهم جمهوري اسلامي ايران، حذف قاطعانه و عمل‌گرايانه تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران است، حتي توانسته است گامي در راستاي تحقق برنامه پيشنهادي وزارت امور خارجه ايران محسوب شود. گفته مي‌شود نماينده كره‌‌جنوبي در وين، خواهان تعيين تكليف دارايي‌‌هاي بلوكه شده ايران بود. پيش‌‌ازاين نيز اين كشور موفق شد طي رايزني با آمريكا، مجوزي براي برگرداندن پولي كه حق شركتي ايراني بود دريافت كند؛ البته مركز بين‌المللي حل‌‌وفصل اختلافات سرمايه‌‌گذاري در ژوئن ۲۰۱۸، دولت كره‌‌جنوبي را موظف به پرداخت غرامت به يك شركت ايراني كرده بود و با اين مجوز از آمريكا، امكان قانوني واريز اين پول حاصل شد. مقامات سئول، همچنين منتظر روشن‌‌شدن سرنوشت هفت ميليارد دلار دارايي‌‌هاي مسدود شده‌‌ ايران در بانك‌هاي كره‌‌ در ازاي ميعانات گازي هستند كه با اعلام تحريم عليه ايران در اختيار اين كشور ماند.

روشن است كره‌‌جنوبي قدرت اهرمي خوبي در روابط با آمريكا دارد كه به‌‌نحوي توانسته است رضايت سيستم حقوقي اين كشور را براي لحاظ كردن استثنائاتي درباره تحريم عليه ايران جلب كند. اين توانمندي مي‌تواند در پيگيري استراتژي بلندمدت توسعه روابط اقتصادي با ايران نيز ازحيث روابط ديپلماتيك براي كره‌‌جنوبي مهم باشد. حضور كره در مذاكرات هسته‌‌اي ايران مي‌تواند ظرفيت‌‌هايي را كه اين كشور در سطح بين‌المللي تجربه نكرده است آزاد كند. درعين‌‌حال، بايد به‌‌خاطر داشت حضور كره در مذاكرات هسته‌‌اي ايران، همزمان پيامدهاي سازنده و آثاري محتاطانه براي ايران خواهد داشت.

افزايش حاشيه در مذاكرات ديپلماتيك اغلب به‌‌نفع آن مذاكرات نيست. به‌طور كلي، هريك از طرف‌‌هاي درگير بايد جبهه يا حاشيه طرفدار خود را مديريت كنند و درصورت حصول توافق، آنان را متقاعد و آرام سازند. اين در حالي است كه آمريكاي اوباما پس از توافق هسته‌‌اي نه‌‌فقط نتوانست رژيم صهيونيستي و ديگر رقباي منطقه‌‌اي ايران را آرام سازد، بلكه در داخل اين كشور نيز اثرگذاري لازم را نداشت و با ظهور پديده ترامپ، اساس توافق برهم خورد. اگرچه افزايش حاشيه مذاكرات امري مثبت نيست، اما درشرايطي‌‌ كه بازيگران اصلي از رويارويي مستقيم اجتناب مي‌كنند، افزايش حاشيه درصورتي‌‌كه به تعادل جبهه‌ها در دو طرف تخاصم بينجامد، امري مثبت تلقي مي‌شود.

بيشتر شدن حاشيه ديپلماتيك پرونده هسته‌‌اي ايران در بن‌‌بستي كه آمريكا با خروج از توافق به وجود آورده ‌‌است و دولت بايدن با اصرار بر ادامه تحريم‌ها بر آن پافشاري مي‌كند، مي‌تواند منجر به برقراري توازن و تعادل بازيگران شود. دراين‌‌شرايط، كره‌‌جنوبي نقش مهمي در شكستن كمپين حداكثري عليه ايران خواهد داشت و همچنين مي‌تواند راهبردهاي خود را درست در خلاف جهتي در مذاكرات ساماندهي كند كه رژيم صهيونيستي و عربستان در رقابت با ايران بنيان گذاشته‌‌اند. ايران نيز در چارچوب سياست نگاه به شرق و باتوجه ‌‌به گرماي روابط چين و كره‌‌جنوبي، نه‌‌فقط در مذاكرات هسته‌‌اي بلكه درصورت تمايل براي افزايش سطح روابط با چين، چنانچه اين روابط با منافع ملي سازگار باشد منتفع خواهد شد.

براي ايران اين احتمال وجود دارد كه با ورود كره‌‌جنوبي به بازي، در مدتي طولاني هيچ اتفاق مثبتي در مذاكرات رخ ندهد و اين افزايش حاشيه در مذاكرات، تهران را با خواسته‌هاي احتمالي اين طرف ثالث مواجه سازد.

بنابراين، درحالي كه تهران از هرگونه اقدام ديپلماتيك براي رفع تحريم‌ها و حل پرونده هسته‌‌اي حمايت مي‌كند، كه از آن جمله مي‌تواند بازيگري كره به‌‌شيوه‌‌اي صلح‌‌آفرين باشد، هوشياري خود را درباره افزايش دامنه و حاشيه مذاكرات نيز حفظ كرده است. كره‌‌جنوبي فرصتي بسيار مهم در عرصه ديپلماتيك به دست آورده است كه در سال‌هاي گذشته در اختيار اتحاديه اروپا بود و متاسفانه اين نهاد نتوانست باتوجه‌‌ به ساختارهاي ناكارآمدش«موفقيتي تاريخي» را كه به گفته خود به دست آورده بود حفظ كند. حال، پرسش اينجاست كه آيا كره‌‌جنوبي آن مرد ميدان براي اثرگذاري مثبت بر اختلافات دو طرف خواهد بود، يعني آن ظرفيت را دارد كه در نخستين آزمون ايران موفق عمل كند؟