یمن در آستانه تجزیه؛

يمن در آستانه تجزيه؛

شكست استراتژي هاي بن زايد و بن سلمان

ائتلاف عربستان سعودي و امارات متحده عربي از وقايع مسلم در منطقه خليج فارس محسوب مي شود. واشنگتن نيز حساب ويژه¬اي برروي شخصيت هاي مهم اين ائتلاف منطقه¬اي يعني محمد بن سلمان و محمد بن زايد در پرونده مقابله با نفوذ ايران و عمليات صلح در خاورميانه باز كرده است. اما اين ائتلاف مهم و استراتژيك بيش از چهارسال است كه در يمن در حال دست و پا زدن است تا بتواند اهداف خود را محقق كند. با وجود همه اقدامات و هزينه هايي كه تاكنون امارات و عربستان انجام داده اند، نه تنها به هدف خود نرسيدند بلكه در پي اختلافات و استراتژي هاي متفاوت، شكاف هاي عميقي در ائتلاف عربستان و امارات بوجود آمد. جنگ طولاني، طاقت فرسا و پرهزينه در يمن موجب شده است تا اختلافات ميان دو بازيگر مهم منطقه اي افزايش يابد و وضعيت جنوب يمن را به اغما ببرد. اما سوال اصلي كه در اين شرايط مطرح مي شود اينكه چه عواملي موجب شد ائتلاف عربستان و امارات در يمن فروبپاشد. اگرچه از همان ابتدا اختلاف¬هاي مهمي ميان امارات و عربستان در خصوص مسئله يمن وجود داشت، اما عربستان به عنوان رهبر اين ائتلاف ترجيح مي داد تا اين مسئله را مسكوت بگذارد تا بعد از سركوب حوثي ها بدان بپردازد.

از هم‌پيماني تا تضاد منافع عربستان و امارات در مسئله يمن

از زمان به قدرت رسيدن محمد بن سلمان در عربستان به عنوان جانشين ولي عهد و در سمت وزير دفاع، بن زايد مهم ترين هم¬پيمان و دوست بن سلمان محسوب مي شود كه به اعتقاد تحليل¬گران زمينه¬هاي قدرت¬گيري بن سلمان در عربستان از سوي بن زايد فراهم شد. اما اينكه چرا اين ائتلاف در يمن دچار تزلزل عميق شده است، سوالي است كه جاي تامل دارد.

اماراتي ها از همان آغاز جنگ تلاش كردند سيطره خود را بر مناطق ساحلي و جنوبي يمن گسترش دهند تا حضور آن ها در خطوط كشتي راني دريايي در خليج عدن و تنگه باب المندب تقويت گردد. اشغال جزيره سقطري توسط نيروهاي اماراتي را مي توان بخشي از استراتژي امارات در يمن به حساب آورد.

اما عربستان هدفش مشخصي را در پيش گرفته بود. بن سلمان در نظر داشت ضمن سركوب حوثي¬ها پايتخت يمن، صنعا را پس بگيرد و مهره اصلي خود در يمن، عبدربه منصور هادي را به رياست اين كشور منصوب كند. اما امارات از شوراي انتقالي يمن كه جرياني جداخواهانه محسوب مي شود حمايت كرده است. امارات در كنار تزريق تسليحات و حمايت از نيروهاي شوراي انتقالي، در راستاي منافع خود، گردان هايي را در مناطق جنوبي يمن تاسيس كرد. اين گردان ها كه تعدادشان به 90 هزار شبه نظامي مي¬رسد، به نام هاي نيروهاي كمربند امنيتي، گردان هاي شبوانيه، نيروهاي حضرميه تامين كننده منافع امارات محسوب مي شود. عربستان نيز در مقابل از نيروهاي ارتش پيشين يمن از دولت انتصابي عبدربه حمايت مي¬كند كه ماموريت آن¬ها نبرد با نيروهاي حوثي در مناطق مختلف است. به همين دليل است كه عربستان و امارات هركدام رفتارهاي سياسي متفاوتي را در قبال يمن اتخاذ كردند و هركدام براي تحقيق منافع خود، به سوي مناطق جداگانه¬اي رفتند.

انقلاب عدن ، آغاز سقوط ائتلاف

بعد از آنكه پايتخت يمن توسط حوثي ها فتح شد، عبدربه منصور هادي عدن را به عنوان پاييتخت موقت يمن اعلام كرد و وزيران انتخابي¬اش در اين استان تشكيل جلسه دادند. درگيري هاي روزهاي گذشته و تصرف ساختمان هاي دولت يمن به معناي آن است كه شوراي انتقالي اجازه كنار گذاشته شدن از بازي يمن را نخواهد داد. حمله هوايي و بمباران پادگان دولت توسط هواپيماهاي اماراتي نشان داد كه تا چه حد اختلاف در يمن بالا گرفته است.

درخواست شوراي انتقالي اين است كه اين شورا در جريان مشاركت سياسي و گفتگوها ميان حوثي¬ها و حكومت عبدربه نبايدكنار گذاشته شود. شوراي انتقالي تلاش كرده تا براي به دست آوردن كرسي مستقل سياسي در حكومت آينده يمن، تحركاتي را از خود نشان دهد اما با توجه به تمايلات جدايي طلبانه اش كنار زده شد.

تحليل شكست ائتلاف سعودي_اماراتي

1. نخست بايد يادآورد شد كه اهداف متفاوت و متضاد عربستان و امارات اصلي ترين علت شكست ائتلاف عربستان و امارات در جنوب يمن است. امارات از بحران يمن و ضعف دولت انتصابي عبدربه در مناطق جنوبي استفاده كرد و به بهانه مقابله با پيش¬روي حوثي ها در جنوب، پايگاه هاي دريايي خود را تقويت كرد.

2. عربستان براي زير فشار قرار¬دادن حوثي¬ها در جبهات مختلف حزب «تجمع الاصلاح اليمني» كه شاخه اخوان المسلمين در يمن محسوب مي شود را تقويت و تجهيز كرد تا با حوثي¬ها در مناطق مختلف بجنگد. با توجه به گرايش هاي ضد اخواني امارات اين مسئله از ابتدا مورد اختلاف عربستان و امارات قرار داشت. حتي در روزهاي گذشته يكي از درخواست هاي اصلي گردان هاي شبه نطامي براي عقب نشيني اين بود كه عربستان دست از حمايت از حزب اصلاح بردارد.

3. اگرچه اختلافات عميقي در مسئله يمن وجود داشت اما به نظر نويسنده اين اختلافات هنگامي برجسته و رسانه اي شد كه اخبار عقب نشيني امارات از جنگ يمن منتشر شد. تا جايي كه دربار پادشاهي عربستان سعودي وارد مسئله شد تا مانع از كاهش تعداد نيروهاي اماراتي از يمن شود.2 بدون شك اين مسئله موجب افزايش فشار افكار عمومي بر عربستان خواهد شد.

4. به نظر مي رسد، امارات با حمايت 5 پنج ساله از ائتلاف عربستان و با مشاركت دادن بيش از 30 جنگنده هوابرد، 400 نفربرزرهي و تامين 90 هزار شبه نظامي سهم خود را در جنگ يمن از عربستان مطالبه كرده است، هدف نيروهاي شوراي انتقالي در جنوب اين بود كه دولت انتصابي عبدربه را از عدن بيرون كنند و پيش از تصرف مراكز حكومتي عدن به عبدربه تذكرات لازم داده شده بود.

ايستادگي باورنكردني حوثي ها در شرايط تحريم هاي دارويي، تسليحاتي و غذايي نه تنها موجب فرسايشي شدن جنگ و شكست استراتژي عربستان و امارت شد، بلكه اختلافات را ميان شوراي انتقالي ، عبدربه و ساير نيروهاي مستقر در جنوب افزايش داد. حوثي ها توانسته اند ضمن حفظ مساحت عظيم مناطق تحت سيطره خود، توانمندي هاي هجومي خود را افزايش دهند و پايگاه هاي شبه نظاميان جنوبي را نيز مورد هدف قرار دهند.

برآورد آينده

در شرايط فعلي يمن ميان سه قدرت جماعت انصارالله، نيروهاي دولت انتصابي عبدربه به نمايندگي از عربستان و نيروهاي شوراي انتقالي و گردان هاي مسلح جنوب به نمايندگي از امارات صحنه پيچيده اي از جنگ را ايجاد كرده اند. لذا با توجه به تهديدات امنيتي يمني ها و هزينه هاي سرسام آور جنگ از يك سو و بلندپروازي هاي بن سلمان براي تحقق 2030 به نظر مي رسد، آغاز مجدد مذاكره با حوثي¬ها و توقف جنگ به عنوان گزينه مطلوب براي مسئولان رياض مطرح شود.

منابع:

1. السعودية تخسر كل حلفائها في حرب اليمن

https://www.al-sharq.com

2. الإمارات ضد السعودية.. سعي لتقسيم اليمن والسيطرة على الجنوب الغني

https://alkhaleejonline.net

3. الصراع يشتعل بين السعودية والإمارات في اليمن

https://thenewkhalij.news

4. U.A.E. Pulls Most Forces From Yemen in Blow to Saudi War Effort

https://www.nytimes.com

5. A Renewed Southern Push for Autonomy Risks Deepening Yemen's Woes

https://worldview.stratfor.com

6. Violence In Aden Tests Emirati-Saudi Alliance