همايش سي‌سال روابط ايران و تاجيكستان و دورنماي آن برگزار شد
روز سه‌شنبه 10 آبان ،1401، همايشي با عنوان «سي سال روابط ايران و تاجيكستان و دورنماي آن» در تهران با حضور مقامات و نخبگان سياسي، فرهنگي و پژوهشي به‌همت مؤسسه مطالعات و تحقيقات بين‌المللي ابرار معاصر تهران، سفارت جمهوري تاجيكستان و مجموعه فرهنگي عباس آباد برگزار شد. در ابتداي اين همايش دكتر عابد اكبري، مديرعامل مؤسسه مطالعات و تحقيقات بين‌المللي ابرار معاصر تهران به‌عنوان رئيس همايش، ضمن خوشامدگويي به مهمانان، به الهام‌بخش بودن روابط جمهوري اسلامي ايران و تاجيكستان اشاره كردند. وي بيان داشت كه روابط دو كشور تاجيكستان و ايران را بايد فراتر از يك رابطه مرسوم سياسي و ديپلماتيك ديد زيرا قدمت آن هزاران ساله است و در سي سال اخيرو پس از استقلال تاجيكستان وارد فرايندهاي سياسي و رسمي شده است. اين دو كشور به‌قدري مشتركات دارند كه دور كردن اين دو ملت از يكديگر تقريبا غير ممكن است. به باور دكتر اكبري روابط ايران و تاجيكستان در دولت سيزدهم وارد يك مرحله توسعه اي شده است؛ به‌طوري‌كه اولين سفر جناب آقاي دكتر رئيسي، در مقام رياست جمهوري به كشور تاجيكستان صورت گرفت و حجم تجارت دو كشور طي يك سال نزديك به سه برابر شده است. دكتر اكبري در ادامه با تمجيد از اين روند اين وضعيت را با توجه به ظرفيت‌هاي موجود همچنان ناكافي دانست و تاكيد كرد كه اين روند نيازمند يك كارزار همه‌جانبه و چند بعدي دارد تا روابط دو كشور به جايگاه مطلوب و واقعي خود برسد. دكتر اكبري در پايان سيمين سالگرد اجلاس شانزدهم شوراي عالي جمهوري تاجيكستان (اجلاس تقدير ساز) را به ملت تجيكستان تبريك گفت.
سخنران بعدي اين همايش جناب آقاي نظام الدين زاهدي، سفير جمهوري تاجيكستان در تهران بودند. ايشان با گراميداشت سي‌امين سال برقراري روابط ديپلماتيك ايران و تاجيكستان، عنوان كردند كه تاجيكستان توانست با رهبري امامعلي رحمان به‌عنوان رئيس جمهور، مشكلات مادي و معنوي و جنگ شهروندي را طي سال‌هاي بعد از استقلال پشت سر بگذارد. وي افزود: جمهوري تاجيكستان از آغاز كسب استقلال بر گسترش روابط دوستانه و همكاري سودمند با ايران به‌عنوان يكي از اولويت‌هاي سياست خارجي خود تاكيد دارد؛ ايران نيز از علاقه‌مندي تاجيكستان بر احياي ارزش‌هاي مشترك استقبال كرده و از اولين كشورهايي است كه استقلال تاجيكستان را به‌رسميت شناخت. جناب آقاي زاهدي همچنين بيان كرد: پس از استقلال تاجيكستان، جمهوري اسلامي ايران در فاصله كوتاهي سفارتخانه خود در دوشنبه را افتتاح كرد و تاجيكستان نيز بعد از سپري شدن دوران جنگ داخلي در تير ماه سال ۱۳۷۴ سفارت خود را در تهران افتتاح كرد. درواقع، آغاز فعاليت سفارتخانه دو كشور، زمينه‌ساز توسعه تعاملات ايران و تاجيكستان شد. زاهدي تصريح كرد: مهم‌ترين شاخص دوره اول روابط دو كشور همكاري‌ها براي برقراري صلح و ثبات بود كه بايد از نقش ايران در تامين صلح نيز ياد كرد. همچنين طي سال هاي ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۴ روابط سياسي، تجاري و اقتصادي دو كشور رو به گسترش نهاد و سطح عالي روابط سياسي و ديپلماتيك دو كشور نيز به‌طور بي‌سابقه‌اي افزايش يافت. سفير تاجيكستان در تهران ادامه داد: كميسيون مشترك همكاري‌هاي ايران و تاجيكستان، تاكنون ۱۴ اجلاس را در شهرهاي تهران و دوشنبه برگزار كرده كه نقش مهمي بر توسعه روابط اقتصادي دو كشور داشته است. وي خاطرنشان كرد: جمهوري تاجيكستان همواره در عرصه‌هاي بين المللي پشتيباني و حمايت خود را از حق ايران در برنامه صلح‌آميز هسته‌اي اعلام كرده و همچنين امامعلي رحمان، رئيس جمهور كشورمان نيز در پارلمان اروپا با قاطعيت از سطح روابط ايران و تاجيكستان سخن گفته و از برنامه هسته‌اي ايران حمايت كرده و از رويكرد دوگانه غرب در اين زمينه نيز انتقاد داشته است. اين ديپلمات تاجيكستاني به وقفه‌اي كوتاه در روابط دوكشور اشاره كرد و گفت: با اراده سياسي ايران و تاجيكستان زمينه براي عبور از اين دوره فراهم شد و بعد از آن روابط دو كشور افزايش يافت و اين روندها با روي كار آمدن دولت سيزدهم نيز سرعت گرفت. در سفري كه آقاي رئيسي، رئيس جمهور اسلامي ايران به‌عنوان نخستين سفر به تاجيكستان داشت، گفتگوها و ديدارهاي مهمي صورت گرفت و طرفين با توجه به ظرفيت دو كشور حجم تبادلات تجاري تا ۵۰۰ ميليون يورو را به‌عنوان چشم‌انداز ترسيم كردند. زاهدي در پايان با اشاره به برگزاري هفته فرهنگي تاجيكستان در تهران گفت: خوشحاليم كه هفته فرهنگي ايران در شهر دوشنبه نيز در حال برگزاري است.
يكي ديگر از سخنرانان اين همايش آقاي دكتر عليرضا دلخوش، رئيس مركز ديپلماسي عمومي و رسانه‌اي وزارت امور خارجه بودند. ايشان ضمن تمجيد از برگزاري اين همايش بيان داشتند، در سفري كه آقاي رئيسي، رئيس جمهور كشورمان به تاجيكستان داشت هفت سند يا يادداشت تفاهم، يك موافقت‌نامه و بيانيه مشترك به امضا رسيد. حدود نه ماه پس از سفر وي، رئيس جمهور تاجيكستان به تهران سفر كرد كه منجر به امضاي ۱۷ سند همكاري بين دو كشور شد؛ بنابراين امضاي ۲۵ سند همكاري در كمتر از يك سال نشان‌دهنده ظرفيت بالقوه دو كشور براي گسترش همكاري‌هاست. وي افزود: رويكرد دولت سيزدهم اجرايي كردن اسناد است؛ درواقع، بر اين خواسته پافشاري مي‌كنيم تا هر سندي كه امضا مي‌شود، اجرايي هم بشود. اين مقام وزارت خارجه بيان كرد: اين كه در تمامي روابط دو كشور عنوان فرهنگي ذكر مي شود دليل دارد؛ يكي از دلايلش اين است كه اگر در روابط دو كشور فرهنگ و زيرساخت‌هاي فرهنگي مناسب نباشد، روابط سياسي و اقتصادي نيز دوام نخواهد داشت و چه كشوري مستعدتر و با اولويت‌تر از تاجيكستان كه وقتي با همتايان خود صحبت مي‌كنيم، بي‌نياز از هر نوع ترجمه هستيم. دلخوش ضمن بيان اينكه تحكيم همكاري‌ها در راستاي تعاملات منطقه‌اي از اولويت‌هاي كشور است، به موضوع لغو رواديد ميان ايران و تاجيكستان نيز اشاره و اظهار كرد: زماني‌كه تعاملات ميان دو كشور در ابعاد مختلف افزايش يابد، موضوع لغو رواديد مي‌تواند در دستور كار قرار گيرد. البته لغو رواديد در سه مولفه سياسي، خدمت و عادي است؛ بنابراين، زماني اين پروسه اتفاق مي افتد كه ميزان متنابهي از تعاملات اقتصادي يا ابعاد ديگر وجود داشته باشد تا اين موضوع در دستور كار قرار گيرد.
سخنران بعدي، مهمان ويژه اين همايش جناب آقاي خيرالدين عثمان زاده رئيس مركز مطالعات استراتژيك رياست جمهوري تاجيكستان بودند. وي در ابتدا از برگزاركنندگان اين همايش و همچنين از مقامات سياسي و نخبگان فرهنگي و علمي تشكر كردند و بيان داشتند طي سي سال رهبران دو كشور تلاش كرده‌اند كه زمينه براي گسترش همكاري دوجانبه فراهم شود. با استقلال تاجيكستان، جمهوري اسلامي ايران از اولين كشورهايي بود كه استقلال آن را به‌رسميت شناخت و فرصتي براي دو كشور فراهم شد تا همكاري‌هايشان را در سال‌هاي مختلف توسعه بخشند. تاجيكستان در سال‌هاي آغاز استقلال با مشكلات زيادي مواجه بود كه اين مشكلات در آن زمان منجر به جنگ داخلي شد كه براي حيثيت مردم و كشور سخت بود اما امامعلي رحمان، رئيس جمهور تاجيكستان توانست در مدت كوتاهي قانون اساسي را تصويب كرده و اصلاحات خوبي را انجام دهد. رئيس مركز مطالعات استراتژيك رياست جمهوري تاجيكستان همچنين بيان كرد: روابط ايران و تاجيكستان پشتوانه فرهنگي دارد و اين دو كشور در راستاي هماهنگي در مسائل فرهنگي روابط خود را گسترش داده‌اند. تاجيكستان بر اين باور است كه گسترش هر چه بيشتر روابط دو كشور موجب توسعه در آسياي مركزي خواهد شد و بر همين‌اساس، طرفين تلاش دارند در جهت صلح و ثبات كشورهاي منطقه گام بردارند. عثمان زاده افزود: امنيت در منطقه آسياي مركزي امروزه مورد تهديد قرار دارد. امروزه اين سوال مطرح است كه چرا نمي‌توان امنيت را تامين كرد؟ وزن قدرت‌هاي منطقه‌اي در محاسبات امنيتي و سياسي چگونه است؟ وي گفت: بايد پاسخ اين سوالات را در حركت به‌سوي مسير الگوي واحد همكاري‌هاي منطقه‌اي جستجو كرد. تاجيكستان نيز تلاش مي كند نقش سازنده‌اي را در حل‌وفصل مشكلات ايفا كند.
سخنران بعدي اين همايش جناب آقاي مرادجان بوري بايف رئيس موسسه فرهنگي اكو بود. ايشان ضمن تجليل از برگزاري همايش‌هاي مرتبط با روابط دو كشور جمهوري اسلامي ايران و تاجيكستان، گزارشي از فعاليت‌هاي موسسه فرهنگي اكو در دو كشور جمهوري اسلامي ايران و تاجيكستان ارائه دادند. ايشان افزودند همكاري‌هاي فرهنگي مي‌تواند به توسعه روابط در زمينه‌هاي ديگر كمك كند.
در انتهاي نشست، استاد نادر كريميان سردشتي پژوهشگر حوزه ميراث فرهنگي ايران و تاجيكستان و استاد صادق چراغي‌پور فعال حوزه موسيقي، تجربيات خود را در حوزه روابط فرهنگي و هنري دو كشور به اشتراك گذاشتن و ضمن انتقاد از سطح پايين روابط فرهنگي دو كشور با توجه به ظرفيت‌هاي بسيار زياد اظهار اميدواري كردند كه اين روابط بيش‌ازپيش افزايش و پيوندهاي دو ملت همزبان تقويت شود.
در انتهاي اين همايش از دو كتاب «ايران و تاجيكستان؛ ايجاد يك فرصت براي شراكت استراتژيك» نوشته دكتر عابد اكبري و «تاجيكستان نگين آسياي مركزي» نوشته جناب آقاي معروف جان عبدالرحمان اف كه به‌همت مؤسسه مطالعات و تحقيقات بين‌المللي ابرار معاصر تهران منتشر شده‌اند، رونمايي شد. گفتني است در حاشيه اين همايش كتب منتشر شده در با موضوع تاجيكستان و همچنين نمايشگاه عكسي از مناظر طبيعي و تاريخي تاجيكستان برگزار شد.
التعليقات