چشمانداز روابط هند ـ رژيم صهيونيستي؛
ماه عسل با اهداف و پيامدهاي نگرانكننده
ناراندرا مودي، نخستوزير هند روز 14 ژانويه (24 دي) در فرودگاه دهلي نو از بنيامين نتانياهو، همتاي صهيونيست خود استقبال كرد. اين استقبال كمنظير و حضور شش روزه هيئت 130 نفره رژيم صهيونيستي در هند با هدف گفتگو در زمينه گسترش همكاريها در حوزههاي امنيتي، نظامي، فناوري و كشاورزي حاكي از استمرار «ماه عسل» در روابط دو دولت است. سفر نخستوزير رژيم صهيونيستي به هند شش ماه پس از ديدار تاريخي مودي از تلآويو در ژوئيه 2017 صورت گرفت كه نخستين سفر يك نخستوزير هند به فلسطين اشغالي از زمان استقلال هند بهشمار ميرفت و حضور نتانياهو و هيئت دولتش در فرودگاه «بن گورين» در آن سفر نشاندهنده اهميت ويژهاي است كه سران رژيم صهيونيستي براي روابط دو دولت قائلاند.
درهمينحال، محورهاي گفتگوهاي دو طرف در دهلي نو كه به امضاي 9 تفاهمنامه همكاري انجاميد نيز جالب توجه بوده و مهم بهنظر ميرسد: امنيت سايبري، انرژي، ترانزيت هوايي، توليد فيلم، پزشكي، هوا فضا، سرمايهگذاري اقتصادي، توليد باتريهاي مقاوم در برابر هوا و استفاده از فناوري حرارتي خورشيدي متمركز.
علاوهبراينها، سخنان معنادار نخستوزير رژيم صهيونيستي و برخي همراهان او در كنفرانس بينالمللي «گفتگو ريسينا 2018» در دهلي نو (16ـ22 ژانويه 2018) نيز بيانگر عزم جدي اين رژيم و دولت راستگراي مودي براي گسترش روابط براساس اهداف و اولويتهاي متفاوتي است كه درنهايت دو دولت را در بزنگاههايي بههم نزديك ميسازند. همچنين نشان ميدهد كه طرفين به داشتن يك رابطه عادي قانع نيستند و قصد دارند اين روابط را بهشكل راهبردي گسترش دهند.
اهداف هند و رژيم صهيونيستي از گسترش سريع روابط دوجانبه
بهنظر ميرسد كه هند اهداف زير را دنبال ميكند:
1. برخورداري از حس مشترك در رابطه با آسيبهاي ناشي از افراطگرايي اسلامي؛ دراينزمينه، طي سالهاي اخير بهخصوص پس از ديدار نتانياهو از هند در سال 2017، دولت مودي تلاش زيادي به خرج داد تا تلآويو را حامي جدي خود در مسئله كشمير معرفي كند و بدينصورت، افزايش تهديدات امنيتي ناشي از افراطگرايي مورد حمايت پاكستان را در سطح منطقهاي و جهاني بزرگنمايي كند. اين درحالي است كه نفوذ انديشههاي داعشي به هند نيز بهانه جديدي براي سركوب حركتهاي اعتراضي در كشمير تحت كنترل اين كشور به دست دولت مودي داده است.
البته رژيم صهيونيستي سالهاست تجربيات خود را در زمينه دهها سال سركوب فلسطينيان بهويژه در جنگهاي شهري دراختيار دهلي نو قرار ميدهد تا از آن در خواباندن موج اعتراضات كشميريها تحت عنوان مقابله با خطر اسلام افراطي استفاده كند.
2. رقابت مستمر در حوزه سياست خارجي با هدف برقراري موازنه در روابط با پاكستان و ايران؛ دراينزمينه بارها ملاحظه شده كه هرگاه به دلايل مختلف، روابط پاكستان يا ايران با هند يا آمريكا با تنش شديد هرچند مقطعي همراه شده است و تهران و اسلامآباد بههميندليل به يكديگر نزديك شدهاند، طرف هندي نيز روابط خود را با واشينگتن و تلآويو گسترش قابل ملاحظهاي داده است. نمونه بارز اين ادعا را ميتوان در افزايش تنشها ميان پاكستان با آمريكا در زمينه مسائل افغانستان و تعليق كمكهاي اقتصادي و نظامي آمريكاييها به اسلامآباد و استقبال تهران از تلاش پاكستان براي گسترش روابط با تهران و همچنين با روسيه و چين ملاحظه كرد.
در طرف مقابل، جهش ناگهاني در همكاريهاي هند با آمريكا و رژيم صهيونيستي بهويژه در حوزههاي نظامي، اطلاعاتي و اقتصادي در يك سال اخير نشانگر تلاش دولت مودي براي برقراري نوعي موازنه در برابر روابط رو به گرم شدن پاكستان با ايران، روسيه و چين است.
3. تقويت احتمال بهدست آوردن كرسي دائم در شوراي امنيت سازمان ملل ازسوي هند؛ همزمان با تلاش واشينگتن براي افزايش شمار اعضاي شوراي امنيت به 25 كشور بهمنظور هموار ساختن مسير عضويت همپيمانان آمريكا در اين شورا و كاستن از ميزان اثرگذاري چين و روسيه بهعنوان دو عضو داراي حق وتو بر تصميمات آن، دهلي نو نيز بهمثابه يكي از شركاي راهبردي كاخ سفيد، ميكوشد تا حدي از لابي قدرتمند صهيونيستها در آمريكا كه بسياري از سياستها در اين كشور تحت تأثير فشارهاي اين لابي صورت ميگيرد، براي ورود به جرگه اعضاي دائمي شوراي امنيت بهره ببرد. البته اين شرط لازم و نه كافي براي عضويت در آن شوراست. در اين مورد دولت مودي نگراني خاصي ندارد؛ زيرا با توجه به روابط شكوفاي آن با رژيم صهيونيستي، همراهي اين رژيم با دهلي نو در رأيگيري احتمالي در آينده قطعي بهنظر ميرسد.
هدف هند از ورود به شوراي امنيت بهعنوان عضو دائم محقق كردن بخشي از رؤياي تبديل اين كشور بزرگ، پرجمعيت و داراي تنوع قومي و ديني به يك قدرت جهاني است كه دولت مودي در كنار دستيابي به توان اتمي در حوزه نظامي، تبديل شدن به قدرت برتر اقتصادي منطقه و رشد توان تكنولوژيكي، آن را پيگيري ميكند.
اما اهداف مدنظر رژيم صهيونيستي از گرايش به آسياي جنوبي و بهويژه گسترش سريع روابط خود با هند چيست؟
1. خروج از انزواي منطقهاي و بينالمللي با كمك هند؛ برقرار كردن روابط گرم با هند بهعنوان يكي از قدرتهاي آسيايي و جهاني ازجمله آرزوهاي هر كشوري است؛ اما نزديك شدن بيشازپيش رژيم صهيونيستي به آن كشور حكايت ديگري دارد. با توجه به بهرسميت شناخته نشدن مشروعيت رژيم صهيونيستي ازسوي بسياري از كشورها و مردم مسلمان و حتي غيرمسلمان جهان، دولت نتانياهو ازطريق پيوند زدن خود با هند و يافتن نقاط مشترك بين دهلي نو و تلآويو تلاش دارد براي خودش مشروعيتي عاريتي دست و پا كند؛ اقدامي كه تاكنون با وجود كوششهاي دولت مودي حتي در خود هند بهدليل مخالفت گسترده اكثر مسلمانان با آن توفيق چنداني بهدست نياورده است.
رأي منفي هند به قطعنامه پيشنهادي آمريكا و رژيم صهيونيستي براي بهرسميت شناخته شدن بيتالمقدس بهعنوان پايتخت دائم اين رژيم نيز نشان داد دولت مودي قصد ندارد به قيمت كمك به خروج صهيونيستها از انزوا ازطريق مشروعيت بخشيدن به تلاش دولت ترامپ براي اعلام رسمي دومين قبله مسلمانان بهعنوان پايتخت آنان، كل تخممرغهايش در حوزه سياست خارجي و روابط منطقهاي را در سبد دولت نتانياهو بگذارد و در زمين او بازي كند. اين مسئله خشم رژيم صهيونيستي را برانگيخت و نخستوزير رژيم صهيونيستي طي سخنراني در كنفرانس «گفتگوي ريسينا 2018» با ملايمت از رأي هند به سود فلسطينيان انتقاد كرد؛ اما بهنظر ميرسد صهيونيستها با درك ملاحظات سياسي دهلي نو تلاش خواهند كرد با گسترش دادن روابط دوجانبه با هند، خود را از خطر انزواي كامل نجات دهند.
2. منزوي كردن قدرتهاي مسلمان در جنوب و غرب آسيا؛ اكثر قريب به اتفاق همسايگان هند را كشورهاي مسلمان يا داراي اقليتهاي مسلمان تشكيل دادهاند. رويكرد دولت راستگراي مودي در راستاي تقويت شديد ناسيوناليسم هندو و كاستن از نفوذ ساير گروههاي مذهبي بهخصوص مسلمانان در هند ازيكطرف و افزايش تنشها با پاكستان ازطرفديگر، بهطور ضمني مورد تأييد و تشويق مقامات رژيم صهيونيستي قرار گرفته و آنها مانند مقامات آمريكايي سعي در دامن زدن به آن دارند؛ زيرا نزديك شدن پاكستان بهمثابه تنها كشور مسلمان داراي سلاح اتمي به چين و روسيه، با طرح بلندمدت واشينگتن براي كاهش نفوذ منطقهاي و تضعيف قدرت پكن و مسكو در سطح بينالمللي و نيز مهار قدرت هستهاي اسلامآباد در تضاد است. همچنانكه همراهي كردن دهلي نو با تحريمهاي يكجانبه آمريكاييها برضد جمهوري اسلامي در سالهاي نهچندان دور، به نفع واشينگتن و تلآويو كه درصدد منزوي كردن ايران بودند، تمام شد.
بااينحال، گسترش روابط اقتصادي دولت مودي با ايران و همكاري نسبي دو كشور در سالهاي اخير براي راهاندازي كريدور هند ـ ايران ـ افغانستان بهمنظور اتصال هند به بازارهاي آسياي مركزي، قفقاز، روسيه و اروپا از مسير بندر چابهار ايران، نشان مي دهد كه دهلي نو برخلاف خواست صهيونيستها به گسترش نسبي روابط منطقهاي و بينالمللي ايران كمك كرده است.
پيامدهاي گسترش روابط هند و رژيم صهيونيستي
ميتوان گفت نخستين پيامد منفي استمرار روابط گرم دولتهاي مودي و نتانياهو براي منطقه، افزايش تنش ميان هند و پاكستان به تحريك رژيم صهيونيستي و بهشكل غيرمستقيم، آمريكا با هدف فاصله گرفتن پاكستانيها از ايران، چين و روسيه است. ديگر آنكه، تلآويو كه قراردادهاي كلان ازجمله يك قرارداد خريد موشكهاي ضدتانك «اسپايك» به ارزش پانصد ميليون دلار با دهلي نو در دو سال اخير امضاء كرده است، با استفاده از روحيه بلندپروازي، مودي ميكوشد با كاهش شديد يا هدف قطع همكاري اقتصادي و تجاري با ايران، تداوم همكاريهاي نظامي و امنيتي با هند را به فشار دولت او بر ايران مشروط سازد. احتمال دارد بخشي از سهمخواهي قلدرمآبانه طرف هندي از منابع گاز «فرزاد ب» در خليج فارس در يك سال اخير نيز به تحريك صهيونيستها صورت گرفته باشد. تداوم اين فشارها در آينده ميتواند به تنش فزاينده در روابط سياسي تهران ـ دهلي نو منجر شود.
التعليقات